Een analyse van ZorgmarktAdvies heeft aangetoond dat investeringen zich ruim drie maal terug verdienen. Het is in de zorg een bekend verschijnsel dat de effecten van dergelijke besparingen dikwijls elders terecht komen dan waar ze gerealiseerd worden. Dit hebben we ook gezien bij o.a. het doelmatigheidsonderzoek.
Return on investment
Natuurlijk dient zich de vraag aan of er wel sprake is van potentiële opbrengsten uit wetenschappelijk onderzoek en zorgevaluatie. Het antwoord is volmondig “ja” . We wisten het al uit onderzoek in het buitenland, maar sinds kort hebben we ook Nederlandse analyses die dit bevestigen. Tot voor kort brachten we dit in kaart door de effecten van afzonderlijke projecten door te rekenen. Voor het eerst hebben we dat nu gedaan voor een heel programma, namelijk het programma Doelmatigheidsonderzoek. De kosten van dit langdurige programma ( 2001-2015) zijn door ZorgmarktAdvies vergeleken met de verwachte besparingen. Het resultaat bevestigt de eerdere internationale studies. Doelmatigheidsonderzoek verdient zich ruim drie maal terug. Het rapport met deze bevindingen is op 16 oktober door de voorzitter van ZonMw Pauline Meurs aangeboden aan Leon van Halder, directeur-generaal Curatieve Zorg van het ministerie van VWS (en vanaf volgende maand de nieuwe secretaris-generaal op datzelfde ministerie en in die hoedanigheid voorzitter van de VWS-Kenniskamer).
Shared savings
De opbrengsten uit onderzoek vloeien alleen niet terug naar het onderzoeksbudget dat dit mogelijk gemaakt heeft en evenmin naar de professionals op de werkvloer, die de doelmatigheid hebben gerealiseerd.
Tweede Kamerlid Anne Mulder vroeg onlangs aan ZonMw om hierop iets te bedenken opdat wetenschappelijk onderzoek en zorgevaluatie zich in feite permanent terugverdienen, in de vorm van shared savings. Het rapport hierover is op 15 oktober 2013 aan Anne Mulder aangeboden.
In het kort gezegd komt het er op neer dat een aangepast model van shared savings is uitgewerkt waarbij drie partijen elk baat hebben bij besparingen. Het betreft de financier van zorg (zorgverzekeraar, AWBZ zorgkantoor, overheid), het fonds voor wetenschappelijk onderzoek en degene die de doelmatigheid heeft gerealiseerd. Volgens een nader overeen te komen verdeelsleutel worden de besparingen verdeeld over deze drie partijen. Voor het onderzoek betekent dit dat er een duurzaam budget ontstaat. Uit dit budget zouden ook de professionals en instellingen die de besparingen tot stand brengen aanvullende middelen dienen te ontvangen voor bijvoorbeeld kwaliteitsbeleid, richtlijnontwikkeling en monitoring. Hierdoor worden zij gesteund om de inzichten uit wetenschappelijk onderzoek in de praktijk tot toepassing te brengen. Met deze benadering van shared savings ontstaat een evenwichtige aanpak, waarbij alle partijen een eigen belang vervuld zien worden.
Investeren als alternatief voor bezuinigingen
Uit dit onderzoek blijkt dat investeren in wetenschappelijk onderzoek en zorgevaluatie meer oplevert dan erop te bezuinigen (wat de afgelopen jaren het geval is geweest). Andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en de Verenigde Staten, hebben het al eerder begrepen en hebben ondanks de economische crisis de budgetten voor het gezondheidsonderzoek fors laten stijgen. Het wordt tijd dat Nederland hetzelfde gaat doen. De onderbouwing voor deze beslissing en ideeen voor manieren waarop dat kan, zijn inmiddels geleverd.
Henk Smid
Directeur ZonMw