Het zoemt rond in het land; het idee van staatssecretaris van Rijn om met een Nationaal Programma Preventie te komen. Op veel plekken wordt erover van gedachten gewisseld, ik heb al vele uitnodigingen over dit onderwerp gezien.
Onlangs heb ik samen met een aantal andere deskundigen de staatssecretaris gesproken over het terugdringen van sociaal economische gezondheidsverschillen. De vraag was: kan dat en zo ja, hoe dan? Het antwoord daarop is kort: ‘ja’.
Lokale aanpak
We kunnen op dit terrein veel meer winst behalen, als we het goed aanpakken. Een deel van de gezondheidsverschillen hangt samen met opleiding en inkomen en zal blijven, maar een ander deel kunnen we wel degelijk tackelen. Er is veel meer winst te halen wanneer we veelbelovende lokale aanpakken breder en grootschaliger uitzetten.
Best practices
Positieve boodschap is dat er in binnen- en buitenland al veel bekend is over wat goed werkt. We kennen de belangrijkste risicofactoren. Er zijn veel voorbeelden van interventies die bij laagopgeleiden overgewicht en langdurige psycho-somatische klachten en vermijdbare kosten helpen terugdringen. Hetzelfde geldt voor roken en diabetes. Diverse gemeenten zijn brede aanpakken aan het ontwikkelen, waarbij gezondheidsbevordering hand in hand gaat met stimuleren van arbeidsdeelname, terugdringen van schoolverzuim en het creëren van een gezondere woonomgeving. In die brede aanpakken werken alle belanghebbenden samen, publiek-privaat. Er zijn al diverse positieve uitkomsten te benoemen. Het is alleen allemaal nog te klein en als we dat zo houden gaat er niet veel gebeuren.
Doorbraakstrategie
Wat er anders moet, is dat we afspreken dat we dergelijke aanpakken op veel bredere schaal in gaan zetten. Wat is daarvoor nodig? Op de eerste plaats van elkaar leren en er vertrouwen in hebben. We zoeken nog te vaak naar ‘one size fits all’ oplossingen terwijl we inmiddels weten dat dat passend maatwerk meer zoden aan de dijk zet. Op de tweede plaats deze beweging gericht versterken en faciliteren met ontschotting van financiering. Populatiegerichte financiering gericht op gezondheidsdoelen, is een belangrijke voorwaarde. Alle zorgverleners die met laagopgeleiden werken noemen dit. Op de derde plaats zullen we de kortademigheid rondom dit onderwerp moeten opgeven.
Convenant Terugdringen Gezondheidsverschillen
Hebben we bij de gezondheidsverschillen een vergelijkbare aanpak nodig als die we hebben rondom overgewicht? Naast de JOGG aanpak die met het Convenant Gezond Gewicht veel partijen publiek en privaat verbindt, ook een Convenant Terugdringen Gezondheidsverschillen? Dat vraagt om een keuze. Maar het kan wel, gezondheidsverschillen verkleinen.
Monica van Berkum
Directeur Pharos, kennis- en adviescentrum gezondheid migranten en laagopgeleiden