Vandaag is het Wereldkankerdag, de dag waarop wereldwijd aandacht wordt gevraagd voor de impact van kanker. Ook in Nederland is die groot: één op de twee mensen krijgt in zijn leven de diagnose. En tegen 2032 zullen in ons land 1,4 miljoen mensen met of na kanker leven. Minstens zo belangrijk als de medische behandeling is de ondersteuning die door ruim 4.500 getrainde vrijwilligers wordt geboden. Toch wordt dit type informele zorg niet gefinancierd vanuit de overheid en zorgverzekeraars. Een gemiste kans, want investeren in informele zorg bespaart niet alleen miljoenen en houdt de zorg beheersbaar, maar verbetert ook de levenskwaliteit van honderdduizenden mensen.
Lagere kwaliteit van leven
Uit cijfers blijkt dat 70 procent van de kankerpatiënten na hun behandeling te maken krijgt met een lagere kwaliteit van leven. Een derde van hen voelt zich eenzaam, onbegrepen of worstelt met psychische klachten, zoals angst en depressie. Juist dan kan het enorm helpen om ondersteuning te krijgen. Bijvoorbeeld door lotgenotencontact of hulp bij het omgaan van kanker. Dankzij deze zorg voelen mensen zich beter; het helpt hen om het leven na kanker weer op te pakken en bijvoorbeeld sneller weer aan het werk te gaan.
Financiële baten
De cijfers spreken voor zich. Volgens schattingen worden dankzij informele zorg jaarlijks 150.000 tot 200.000 consulten bij formele zorgverleners voorkomen. Zonder deze zorg zouden patiënten immers vaker een beroep doen op huisartsen, wijkverpleging en medisch specialisten. De financiële baten hiervan liggen tussen de 10 miljoen en 43 miljoen euro per jaar. Re-integratie in het arbeidsproces levert jaarlijks nog eens 30 miljoen euro op. Kortom, elke euro die de overheid investeert in informele zorg, betaalt zich dubbel en dwars terug. Het huidige gebrek aan structurele financiering maakt de overheid daarmee letterlijk een dief van eigen portemonnee.
Over het hoofd gezien
Hoewel huisartsen en medisch specialisten het belang van psychosociale zorg erkennen, ontbreekt het hen aan tijd, kennis en financiering om deze zorg proactief aan te bieden. Voor naasten van kankerpatiënten bestaan zelfs helemaal geen richtlijnen voor ondersteuning. De informele zorg vult dit gat, maar wordt structureel over het hoofd gezien.
Investeren in informele zorg
Als samenleving staan we – mede door de vergrijzing – voor de grote uitdaging om de zorg voor de groeiende groep (ex)kankerpatiënten beheersbaar en toegankelijk te houden. Als we nu niet investeren in een toekomstbestendige informele zorg, lopen de kosten in de formele zorg verder op en blijven patiënten en hun naasten verstoken van de hulp die ze zo hard nodig hebben. Het is een simpele rekensom: investeren in informele zorg levert niet alleen een financieel rendement op, maar zorgt ook voor een hogere kwaliteit van leven van mensen met kanker en hun dierbaren.
Door: Dorine Manson, directeur van KWF Kankerbestrijding en Sonja Robben, directeur van brancheorganisatie IPSO.