De gemeentebegrotingen van de laatste jaren waren al schraalhans keukenmeester, maar nu komt daar de overheveling van veel zorgtaken inclusief excessieve bezuinigingen naar de gemeente bij. Hoe je dan de zorg goed kan organiseren? Niemand die het weet.
De gemeenteraadsverkiezingen zijn geweest. Overal in het land wordt onderhandeld over nieuwe gemeentebesturen. Het zal menig gemeenteraadslid en toekomstig wethouder hoofdpijn bezorgen.
Huishoudelijke zorg
Het was niet voor niets dat ook de tweede deal die Van Rijn sloot met de top van de Vereniging Nederlandse Gemeenten VNG – Jorritsma (VVD) en Kriens (PvdA) – door tweederde van de gemeenten in januari naar de prullenbak werd verwezen. Hij bood ze tevergeefs 200 miljoen om ze om te kopen en toch in te stemmen. Een beproefde tactiek die in gemeenteland vaak werkt. Dit keer niet. Wethouders zien wat het gaat betekenen als ouderen gedwongen langer thuis moeten blijven wonen terwijl de thuiszorg met veertig procent worden gekort. Zij hebben niet de luxe om de problemen die dat gaat opleveren te bagatelliseren. Die luxe hebben huisartsen ook niet. Zo verwacht 77 procent van hen dat meer ouderen zullen vereenzamen.
Brussels dictaat
Waarom gaat staatssecretaris Van Rijn dan toch blijmoedig voort met zijn plannen? Het antwoord is even simpel als banaal. Een dictaat uit Brussel heeft bepaald dat er moet worden bezuinigd. Dat bevel voert adjudant Van Rijn braaf uit in plaats van ten strijde te trekken ter verdediging van de ouderen en gehandicapten die hiervan de dupe dreigen te worden. Bovendien heeft Van Rijn de luxe wel om de andere kant op te kijken, weg van de werkelijkheid. Hij heeft zijn bondgenoten, bestaande uit de zorgbobo’s die deze adjudant tot nu toe blijven steunen. Ze maken er samen een gewoonte van elkaar in wollige beleidstaal te bevestigen dat ze op de goede weg zijn, de werkelijkheid driftig ontkennend.
Zorggarantie
In het rijtje ontkenners van de werkelijkheid kon vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen ook Samsom worden toegevoegd, toen hij een volledige zorggarantie afgaf als er maar PvdA gestemd zou worden. Het realiteitsgehalte van die belofte werd door de kiezer goed ingeschat. Menig nog zittend PvdA-wethouder zal zich ook achter zijn oren hebben gekrabd en zich hebben afgevraagd hoe die belofte waargemaakt moet worden wanneer de Haagse partijgenoten niets doen om zekere rampspoed af te wenden.
Onuitvoerbare decentralisaties
Dat zij dat niet van plan zijn bleek deze week weer. Ondanks protest van de oppositie koersen PvdA en VVD aan op snelle behandeling van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 die de decentralisatie mogelijk maakt. De behandeling in de Tweede Kamer moet koste wat het kost in april plaatsvinden zodat de wet op 1 januari 2015 van kracht kan worden. Dat is om meerdere redenen problematisch. Omdat zorgvuldige behandeling van de wet daarmee ernstig in het geding komt maar ook omdat gemeentes nauwelijks beseffen wat op hen afkomt. De overheveling van de jeugdzorg in 2015 wordt al een megaklus om goed te klaren. De decentralisatie van 2015 komt te snel en is onuitvoerbaar. Gepaard gaande met een bezuiniging van 1,2 miljard op de Wmo 2015 wordt van gemeentes het onmogelijke gevraagd. Uitstel met tenminste een jaar is daarom het enige verstandige besluit. Dan kan een ordentelijk wetstraject in de Tweede en Eerste Kamer plaatsvinden alsmede een deugdelijke voorbereiding door gemeentes ( die overigens de komende maanden hun handen vol hebben aan het formeren van het nieuwe gemeentebestuur.) En tevens is er ruimte voor een heroriëntering onder welke budgettaire kaders de overheveling op een reële wijze kan plaatsvinden.
Slachtoffers
Geloof me, iedereen inclusief de regeringspartijen en de staatssecretaris weet dat dit zo mis gaat. Van de chaos die het gevolg zal zijn zullen veel ouderen en gehandicapten het slachtoffer worden. Maar tegen die tijd kan staatssecretaris Van Rijn rustig achterover leunen. Zijn werk zit erop, de gemeenten zijn verantwoordelijk niet hij. Bovendien zal het opperbevel in Brussel tevreden zijn over het werk van de adjudant.
Henk van Gerven
Tweede Kamerlid SP