Vertrouwen op de voorgrond

De coronacrisis zorgt voor schrijnende situaties. Familieleden die geen afscheid kunnen nemen van een patiënt die een IC-opname niet overleeft. Kinderen en kleinkinderen die hun ouders en grootouders niet kunnen bezoeken in het verpleeghuis. Het is moeilijk, en in een aantal gevallen ronduit onmogelijk, om in deze uitzonderlijke situatie de menselijke maat te bewaken. Tegelijkertijd is in deze crisistijd ook een tegengestelde beweging merkbaar.

Nieuwe mogelijkheden

Heel veel live contact hoeft ineens niet meer. Noodgedwongen ontstaan nieuwe mogelijkheden om zaken die normaal gesproken om fysieke aanwezigheid vragen nu op afstand toch voor elkaar te krijgen. Een mooi voorbeeld zien we in de zakenwereld. Een noodwet maakt virtueel vergaderen voor aandeelhouders mogelijk. Een noodwet die overigens ook geldt voor stichtingen, verenigingen en coöperaties.

Ook in de zorg zien we nu dat dingen ineens heel anders kunnen en mogen dan we al jaren gewend zijn. Zorgaanbieders in care en welzijn weten elkaar bijvoorbeeld goed te vinden om in deze bijzondere tijd cliënten toch een zinvolle dagbesteding te kunnen bieden. Iets wat niet tot gefronste wenkbrauwen bij de gemeente leidt, maar juist volledige instemming. Ook instanties als de Nederlandse Zorgautoriteit, het Centrum Indicatiestelling Zorg en de Inspectie voor Gezondheidszorg en jeugd laten ineens een heel nieuw geluid horen.

Beleidsregels verruimd

De NZa heeft haar beleidsregels rond indicatiestelling bij cliënten thuis voor de wijkverpleging verruimd. Die indicatiestelling hoeft tijdelijk niet per se achter de voordeur plaats te vinden, dit kan ook telefonisch of via beeldbellen. Ook heeft de NZa de regels rond het registreren van zorg op afstand verruimd. Zorg op afstand mag in rekening worden gebracht zonder dat hiervoor een speciale prestatie is vastgelegd en ook als niet precies is voldaan aan de voorwaarden.

Aanpassing procedure

Het CIZ hanteert tijdelijk een aanpassing van de procedure voor indicatiestelling voor de Wet langdurige zorg. Deze aanpassing maakt het mogelijk om negatief covid-19-geteste of herstellende ouderen sneller te verplaatsen van het ziekenhuis naar het verpleeghuis. Een regel die ook geldt voor ouderen bij wie de mantelzorg of dagbesteding is weggevallen als gevolg van covid-19 en die daardoor niet meer thuis kunnen blijven. En het CIZ heeft zijn eigen indicatiestelling aangepast. Het doet dit nu tijdelijk op basis van dossieronderzoek en telefonisch onderzoek, en als het nodig is maakt het gebruik van Skype of FaceTime. De IGJ heeft laten weten dat ze zorgaanbieders in deze crisissituatie de ruimte geeft om de zorg op afwijkende manieren te organiseren, als hierbij het bieden van veilige en verantwoorde zorg maar voorop blijft staan.

Vertrouwen

De lijn in al deze voorbeelden is dat ineens vertrouwen veel meer op de voorgrond is komen te staan dan regelgeving. Voor iedereen die in de zorg werkt een enorme verlichting van de werklast. De druk op de zorgprofessionals is in deze crisistijd toch al enorm hoog en alles wat die kan verlichten is dus welkom.

Maar stel nu eens dat we van deze situatie leren dat vertrouwen een uitstekende basis blijkt te zijn voor verantwoording. Zouden we dit uitgangspunt dan na deze crisis niet gewoon kunnen blijven hanteren? Zoals we al stelden in ons advies Blijk van vertrouwen: het zal het vertrouwen tussen de betrokken partijen ten goede komen en ertoe bijdragen dat de patiënt zorg krijgt die meer op zijn persoonlijke situatie is toegesneden.

Ageeth Ouwehand
Bestuursvoorzitter Beweging 3.0 en lid Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS)