Wat de zorg kan leren van… Medellín

Medellín is voor velen waarschijnlijk bekend als de stad van waaruit drugsbaron Pablo Escobar zijn imperium opbouwde en het podium voor de serie Narcos. Wat ik echter zag in deze metropool opende mijn ogen over hoe je vooruitgang kunt boeken door een totaal ander speelveld te creëren. Deze verandering werd ingezet halverwege de jaren ’90. Na de dood van de machtige drugsbaron werd hard gewerkt aan de aanleg van een openbaarvervoernetwerk met metro’s, trams, bussen en kabelbanen die integraal met elkaar verbonden zijn. Het metronetwerk is heel uitgebreid, efficiënt en de kosten zijn laag. Voor een kaartje betaal je ongeveer 75 cent en voor dat bedrag kun je de hele stad op een snelle en schone manier doorkruisen. En dat doen dagelijks dan ook ruim 1 miljoen van de 4 miljoen inwoners.

Metronetwerk

Dat er nu gemakkelijk door de stad gereisd kan worden, is een enorme verbetering in vergelijking met de situatie daarvoor. Toen was het zelfs heel gevaarlijk om door verschillende wijken te reizen waar je zelf niet woonde. De inwoners waren daardoor enorm geïsoleerd en konden soms niet eens in het centrum van Medellín komen om bijvoorbeeld te gaan werken of naar school te gaan. De komst van het metronetwerk zorgde ervoor dat ook de mensen uit de meer afgelegen en minder bevoorrechte wijken gelijkere kansen kregen.

Het metrosysteem heeft ook bijgedragen aan vermindering van de luchtvervuiling en de verkeersdrukte in de stad, omdat mensen worden aangemoedigd om het openbaar vervoer te gebruiken in plaats van individuele auto’s. Dit heeft geleid tot een verbetering van de luchtkwaliteit en een verminderde uitstoot van broeikasgassen.

Maar de introductie van het metrosysteem heeft nog veel meer mogelijkheden gecreëerd om de stad op een innovatieve manier te transformeren.

Educatie en cultuur

Zo richt het metrosysteem zich bijvoorbeeld op milieueducatie en bewustwording. Informatie over duurzaamheid en ecologische thema’s wordt vaak gedeeld met reizigers via displays, informatieborden en zelfs via de muziek. Bijvoorbeeld door aandacht te besteden aan afval niet op straat gooien en eten in de metro te verbieden. Maar ook opstaan voor oudere mensen en hun je zitplaats aanbieden wordt onder de aandacht gebracht.

Op en rond de metrostations is plek voor culturele en educatieve initiatieven. Zo zijn veel stations versierd met kunstwerken, muurschilderingen en beeldhouwwerken. Deze kunstwerken vertellen vaak het verhaal van de lokale cultuur, geschiedenis en identiteit. Dit maakt het reizen met de metro een educatieve en culturele ervaring op zich.

In enkele metrostations bevinden zich bibliotheken. Hier kun je boeken lenen om die vervolgens na gebruik op andere stations weer in te leveren.

Het metrosysteem organiseert regelmatig culturele evenementen, tentoonstellingen en artistieke optredens op de stations en in de omliggende gebieden. Dit stimuleert niet alleen de culturele betrokkenheid van de gemeenschap, maar biedt ook kansen voor lokale kunstenaars en performers om hun werk te presenteren.

Het educatieve karakter van het metrosysteem in Medellín is daarmee een integraal onderdeel van de bredere visie van de stad om inclusiviteit, toegang tot kennis en culturele verrijking te bevorderen. Het heeft bijgedragen om van het metrosysteem veel meer te maken dan alleen een vervoersmiddel, namelijk een platform dat de gemeenschap verbindt en onderwijst.

Wat kunnen wij hiervan leren?

Ik vond het heel fascinerend om over de transformatie van deze mooie stad te leren. Een goed doordachte verandering van het speelveld leverde een cascade aan verbeteringen op. Hoe zou dat er voor de zorg uit kunnen zien?

Al jaren is preventie een hot topic en ook in het IZA komt het woord (als ik goed geteld heb) 67 keer voor. En terecht! Want met een zorgstelsel dat piept en kraakt, is voorkomen van zorg dé oplossing waarnaar we op zoek zijn. Preventie is echter nog steeds geen doorslaand succes. Een van de mijns inziens belangrijkste redenen hiervoor zijn gescheiden budgetten. Waarbij investeringen in bijvoorbeeld het sociaal domein geld opleveren voor zorgverzekeraars en daarmee dus de kosten en inkomsten bij verschillende partijen liggen. Zouden we dat niet eens een radicaal anders moeten aanpakken door het speelveld te veranderen?

Een paar jaar geleden schreef ik over het zorgstelsel in de Verenigde Staten na een bezoek aan Kaiser Permanente. Deze zorgverzekeraar heeft eigen ziekenhuizen waarbij ook alle zorgverleners in dienst zijn van de moederorganisatie. Je kunt je voorstellen wat voor mogelijkheden dit geeft! Door de gelijkgerichte belangen zullen zorgorganisaties en zorgverzekeraars optimaal samenwerken en ontstaat er een incentive voor preventie, omdat dit simpelweg een goede investering is. De investering die de zorgverzekeraar doet voor de preventie zorgt namelijk voor minder zorgconsumptie en dus uiteindelijk voor minder zorgkosten voor diezelfde zorgverzekeraar.

Natuurlijk is er wel het een en ander aan te merken op het zorgstelsel in de VS, maar zou dit in Nederland ook niet een idee zijn? Om zo het speelveld opnieuw in te richten en investeren in preventie heel logisch te maken?

Abonneer op mijn nieuwsbrief om geen van mijn blogs te missen door hier te klikken.

De andere blogs uit mijn reeks zijn hier te vinden.