“Tabak is dodelijk. Elk jaar komen er 700.000 Europeanen om het leven als gevolg van roken. Dat is wetenschappelijk bewezen. Waarom wordt er dan nog tabak verkocht?” Dit zegt Eurocommissaris Vytenis Andriukaitis van gezondheid en voedselveiligheid begin deze week tijdens een vraaggesprek in Amsterdam.
De Eurocommissaris is in Nederland voor een Europese conferentie over de verbetering van voedingsmiddelen. Die bijeenkomst vindt plaats in verband met het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie. Hoog op de agenda staan thema’s als obesitas, overgewicht en andere aan voeding gerelateerde ziekten.
Andriukaitis: “De tabaksindustrie maakt een product dat haar consumenten doodt.” Dat moet verboden worden, vindt hij. De Litouwse Eurocommissaris verwijst naar Ierland dat het gebruik van tabak vanaf 2025 wil verbieden. Zijn ideaal? “Hopelijk is het hele Europese continent in 2050 rookvrij.”
Gebrek aan samenwerking
Hij stoort zich aan het gebrek aan Europese samenwerking op dit gebied. Daardoor wordt er te weinig gedaan aan preventie van gezondheidsrisico’s, zoals de beperking van suiker en zout, stelt hij. Volgens Andriukaitis wordt er veel over gepraat, maar extra accijnzen om het gebruik terug te dringen worden er amper geheven. Dat komt vooral, doordat hierover geen unanimiteit bestaat binnen de Europese Commissie, en door de belangen van de industrie.
Lastiger is dat de lidstaten zelf niet meewerken, zegt Andriukaitis: “Binnen de Europese landen ontbreekt het op alle niveaus aan serieuze samenwerking. Dat is een mentaliteitskwestie.” Andriukaitis is van mening dat niemand enige inmenging of coördinatie op deze gebieden wenst. “Dat is het grootste obstakel voor een betere samenwerking tussen de EU-lidstaten onderling.” De plannen die er zijn, lopen bovendien vertraging op, omdat betrouwbare vergelijkbare gegevens ontbreken. Die data wensen de lidstaten op Europees niveau niet beschikbaar te stellen, blijkt uit de woorden van de Eurocommissaris.
Arts
De Litouwer Andriukaitis (1954) trad in 2014 aan als Eurocommissaris. Eerder was hij cardiochirurg, politicus en minister van gezondheid. Zelf heeft hij nooit gerookt, maar als voormalig arts kent hij de gevaren en gevolgen van dichtbij. Twee broers zijn overleden aan slokdarmkanker, vertelt hij.
De conferentie in het Marine-Etablissement nabij het Scheepvaartmuseum is uniek, omdat zowel de ministers van volksgezondheid als die van landbouw uit de Europese lidstaten samen met het bedrijfsleven stappen willen zetten om betere producten aan te bieden. (Door: Willem Wansink)