Als de eerstelijnszorg in een land goed toegankelijk en continu is, gaan patiënten minder snel naar de duurdere spoedeisende hulp (SEH). Dat blijkt uit een studie van RIVM en IQ Health Care binnen het Europese project ‘Quality and Costs in Primary Care’ (QUALICOPC).
In het project bekeken de onderzoekers of het bezoeken van een SEH gerelateerd was aan de toegankelijkheid en continuïteit van eerstelijnszorg. Ook keken zij naar redenen waarom patiënten SEH’ss bezochten, in 31 Europese landen, Australië, Nieuw Zeeland en Canada. Ongeveer 30 procent van de geïnterviewden heeft in het afgelopen jaar de SEH bezocht. De percentages verschillen tussen de landen, variërend van ruim 40 procent (Griekenland, Spanje en Portugal) tot minder dan 18 procent (Nederland, Denemarken en Bulgarije).
Eenderde van de patiënten die een SEH bezochten deed dit omdat de huisarts de betreffende klacht niet kon behandelen. Ongeveer een kwart gaf aan naar de SEH te gaan omdat de huisarts niet beschikbaar was. “Een substantieel deel van het SEH-gebruik kan dus worden voorkomen door een sterke en toegankelijke eerste lijn”, aldus het RIVM. Veel patiënten kunnen door de huisarts namelijk sneller en goedkoper worden geholpen.
Nederland
Nederland scoort van de 34 landen het op een na laagste in SEH-gebruik (17 procent van de geïnterviewden tegen 29,4 procent gemiddeld). Ook scoort Nederland gunstig ten opzichte van andere landen op toegankelijkheid van de huisartsenzorg. Dit komt onder andere omdat op veel plekken in Nederland mensen die zelf naar een SEH gaan, eerst langs een huisartsenpost moeten voordat ze bij de SEH terecht kunnen. Gevraagd naar waarom zij naar de SEH gaan, gaf het grootste deel (29 procent) van de Nederlandse SEH-bezoekers aan dat er geen huisarts beschikbaar was.
Dan gaat het bijvoorbeeld om een vaste huisarts die de patiënt persoonlijk kent en die buiten kantoortijden beschikbaar is en visites aflegt. Op basis van de uitkomsten adviseren de onderzoekers om te investeren in een continue relatie tussen patiënten en huisartsen. Ook zou in sommige landen moeten worden ingezet op het wegnemen van belemmeringen om een huisarts te bezoeken, zoals financiële redenen of reisafstand.