Om de prijsexplosie van dure nieuwe geneesmiddelen te stoppen, is aanpassing van de patentwetgeving nodig. Ook zouden onderzoek en productie gescheiden moeten worden. Dat bepleit het Instituut voor Verantwoord Medicijngebruik (IVM) op basis van het commentaar van verschillende experts.
De experts komen aan het woord in een audiovisueel themajournaal over dure geneesmiddelen. Met dit themajournaal wil het IVM een eigen geluid laten horen in het debat over dure geneesmiddelen. Dit debat woedt feller dan ooit als gevolg van de telkens stijgende kosten van dure, nieuwe geneesmiddelen. Die kosten per behandeling al snel 100 tot 150 duizend euro per jaar oplopend tot een half miljoen euro.
Als gevolg hiervan zijn de totale collectieve uitgaven voor dure geneesmiddelen in Nederland opgelopen tot 1,7 miljard euro. Illustratief zijn de cijfers die bestuursvoorzitter Ernst Kuipers van het Erasmus MC in het themajournaal noemt. Waar deze in 2012 nog 100 miljoen euro waren, was dit bedrag in 2015 opgelopen tot 150 miljoen euro.
Geen rationale
Volgens het IVM zit er geen rationale achter de hoge prijs van nieuwe, specialistische geneesmiddelen. Het IVM krijgt bijval van verschillende experts, waaronder Huub Schellekens hoogleraar farmaceutische biotechnologie Universiteit Utrecht. “We hebben een prijssysteem van wat de gek er voor geef”, aldus Schellekens.
Minister Schippers van VWS probeert werk te maken van het betaalbaar houden van nieuwe geneesmiddelen. In haar recente geneesmiddelbrief noemt zij een aantal maatregelen, waaronder scherp onderhandelen met de fabrikanten. Dit heeft de afgelopen jaren op het terrein van de generieke geneesmiddelen tot forse prijsdalingen geleid, maar volgens het IVM is de bodem bereikt.
“Wat zegt het als prijzen met tientallen procenten dalen”, aldus het IVM in het journaal. “Cynisch gezegd zorgt de wetenschap van onderhandelingen op voorhand voor een prijsopdrijvend effect.”
Morele aanspraken
“De minister moet niet denken dat ze er komt door te onderhandelen”, zegt politicoloog Joost Swiers, medeauteur van het boek ‘Macht van de megaonderneming’. “Om de doodeenvoudige reden dat de industrie helemaal niet met het ministerie of met artsen willen onderhandelen. Morele aanspraken zijn hun business niet, als ze al onderhandelen dan alleen met de aandeelhouders.”
Het IVM pleit daarom voor een krachtiger juridisch instrumentarium, beginnend bij inperking van de wettelijke patentbescherming. Die is volgens het IVM een sta in de weg voor daadwerkelijke concurrentie. Ook moeten onderzoek en productie gescheiden worden.
Ok dringt het IVM er bij artsen en apothekers op aan om kritisch na te blijven denken bij het voorschrijven van (nieuwe) geneesmiddelen. “Het grootste deel van de nieuwe medicatie is niet of nauwelijks een verbetering, al wil de farmaceutische marketing anders doen geloven”, aldus het IVM. Ook wil het IVM professionals stimuleren om zich uit te spreken over het huidige systeem als ook het gepast gebruik van medicijnen te bevorderen.
