13.10.2014 ÄZ: Auch bei Mischfonds gilt es genau nachzurechnen. Gerade die großen Fonds verlieren oft an Dynamik. © Minerva Studio / fotolia.com Ärzte Zeitung / 107a18 / 13.10.2014 Calculator, pen and business document
Vrijwel alle organisaties in de langdurige zorg kennen de methode Lean en bijna de helft (44 procent) past de methodiek daadwerkelijk toe. Zorgorganisatie zeggen ook tevreden te zijn met de hiermee gemaakte efficiëntieslag, toch blijkt maar een fractie van de mogelijkheden van Lean te worden benut. Dat blijkt uit onderzoek van adviesbureau Morgens naar de bedrijfskundige methodiek die gericht is op efficiënter werken.
Voor het in kaart brengen van de status van Lean binnen langdurige zorginstellingen, hebben de onderzoekers interviews afgenomen met managers en bestuurders van zestien instellingen voor langdurige zorg in Nederland.
Instellingen die al werken met Lean zien een stijging in klant- en medewerkerstevredenheid, zo blijkt uit het onderzoek. Medewerkers geven aan dat zij bewuster zijn geworden van de wensen van de cliënt en dat zij hun werkzaamheden hierop aanpassen. Daarnaast voelen de cliënten zich meer gehoord en ervaren zij een betere dienstverlening.
Andere genoemde resultaten zijn kortere doorlooptijden van ondersteunende processen, minder werkvoorraad en betere samenwerking tussen en binnen teams. Medewerkers zijn enthousiast over de praktische handvatten die Lean biedt. Het helpt hen om eenvoudig zelfstandig verbeteringen door te voeren.
Negatieve bijklank
Opvallend is dat zorginstellingen Lean met name kennen als een middel om projectmatig processen te optimaliseren. Het merendeel geeft aan niet bekend te zijn met Lean als structurele, continue manier van werken die medewerkers in staat stelt om dagelijks met elkaar hun werk te verbeteren (Lean in Teams). Hetzelfde geldt voor het aspect faciliterend leidinggeven aan verbeterteams (Lean Leiderschap).
Naast het inhoudelijke beeld dat men heeft, roept de term ‘Lean’ ook bepaalde gevoelens op. De term heeft een harde bijsmaak en een instrumenteel imago. ‘We hebben bewust de term Lean niet gebruikt in het programma Slim en Slank. Lean en mean heeft een negatieve bijklank”, zei Adrie van Osch, Raad van Bestuur BrabantZorg tijdens een van de interviews.
Instellingen zijn hierdoor voornamelijk met projectmatige Lean initiatieven gestart, waarbij de focus ligt op procesoptimalisatie. Deze initiatieven dragen absoluut bij aan resultaten op korte termijn, maar leiden echter niet tot het borgen en inbedden van de Lean filosofie in de organisatie. Een ‘Continu Verbeteren’ cultuur, waarbij teams en medewerkers in staat zijn hun eigen werk dagelijks in kleine stappen te verbeteren, blijft hierdoor uit, stelt het onderzoeksbureau.
Zelfsturend
Redenen voor instellingen om met Lean te starten lopen uiteen. Het vergroten van medewerkerstevredenheid wordt het meest als reden genoemd, constateren de onderzoekers. Respondenten zien Lean als een methodiek die medewerkers helpt om een gezonde eagerness aan te leren, meer zelfsturend te maken, werk beter te verdelen en te organiseren en daardoor de werkdruk te verlagen.
Respondenten geven aan mogelijkheden te zien om met behulp van Lean de hervorming van de langdurige zorg binnen hun eigen instelling vorm te geven. Lean helpt bij het efficiënter inrichten van de zorg (processen optimaliseren) en om bepaalde producten weer winstgevend te maken of te houden (kosten besparen). Cliënttevredenheid en kwaliteit worden genoemd als redenen die te allen tijde opgaan om met een verbetermethodiek te starten.
Tijd is geld
Kostenbesparing wordt door enkele respondenten genoemd als reden om met Lean te starten. Volgens de Lean filosofie is kosten besparen niet het doel bij uitstek. Het hogere doel van Lean is het creëren van waarde voor de klant. Bespaarde tijd en geld worden in een Lean-organisatie benut om de productie te verhogen of worden opnieuw geïnvesteerd in waarde toevoegende activiteiten voor een klant. Uitgangspunt hierbij is dat focus op kwaliteit leidt tot lagere kosten, echter focus op lagere kosten leidt tot lagere kwaliteit.
De transitie naar zelfsturende teams, waar het merendeel van de instellingen middenin zit, wordt door een enkele instelling op eigen initiatief genoemd als reden om met Lean te starten. Bij doorvragen in hoeverre Lean (in Teams) hierin ondersteunend kan zijn, reageren alle respondenten positief.