Sinds een aantal jaar wordt landelijk gestreefd naar afbouw van de gesloten jeugdhulp. Het huidige beleid in de jeugdhulpsector is gericht op nul jongeren in de gesloten jeugdhulp in 2030.
Omdat de afbouw van de JeugdzorgPlus financiële risico’s met zich meedraagt, brengt de JA elk kwartaal in kaart wat de capaciteit en bezetting is van alle JeugdzorgPlus-instellingen in Nederland.
Bezetting
Het aantal jongeren dat verblijft in een instelling voor gesloten jeugdhulp neemt nog steeds af. In het eerste kwartaal van 2025 daalde de bezetting met 7,3 procent naar 408 jeugdigen. De capaciteit daalde met 6,4 procent naar 526 plekken.
De bezettingsgraad blijft daardoor steken op 78 procent. De vuistregel is dat tarieven voor JeugdzorgPlus pas bij een bezettingsgraad van 90 procent kostendekkend zijn. Met de huidige bezettingsgraad staat de betaalbaarheid van gesloten jeugdhulp dus onder druk.
Alternatieven
Voor de afbouw van JeugdzorgPlus is het belangrijk dat er passende alternatieven ontstaan, zoals kleinschalige plekken met minder vrijheidsbeperkende zorg. In de Monitor JeugdzorgPlus houdt de JA daarom bij hoeveel hybride plekken JeugdzorgPlus-instellingen ontwikkelen en hoeveel 24-uurs-trajecten zij aanbieden.
Hoewel het aandeel hybride voorzieningen is gestegen van 16,2 naar 24 procent, worstelen gemeenten en aanbieders met de opbouw van bewezen alternatieven. De inzet van 24-uurs begeleiding bij de JeugdzorgPlus-instellingen blijft stabiel, maar er is geen concreet beeld wat andere instellingen ontwikkelen en aanbieden voor de doelgroep(en) van de gesloten jeugdhulp. Daarnaast maken verschillen in definities en gebrek aan overzicht de monitoring lastig.
Onlangs meldde staatssecretaris Judith Tielen (Jeugd, VVD) dat het kabinet het weer mogelijk wil maken om kinderen bij uitzondering ’s nachts op te sluiten. Het is wettelijk verboden om kinderen op te sluiten, maar volgens Tielen blijkt dat in de praktijk niet altijd haalbaar.
