Ziekenhuizen moeten meer moeite doen om functieverlies onder 65-plussers na acute opname tegen te gaan. Beperkingen in het dagelijks functioneren leiden tot hogere zorgkosten, en zijn te vermijden door ouderen te mobiliseren.
Dit blijkt uit een onderzoek van het Academisch Medisch Centrum, gepubliceerd bij het NTvG.
Functieverlies wil zeggen dat mensen dagelijkse activiteiten als zichzelf wassen, aankleden en lopen niet meer zelfstandig kunnen uitvoeren. Eenmaal verloren functies zijn moeilijk te herstellen. Ouderen met functieverlies ervaren een lagere kwaliteit van leven en hebben vaak permanent thuiszorg nodig. Bovendien worden zij daarna vaker opgenomen in het ziekenhuis. Dit alles leidt tot hogere zorgkosten. Hoe hoog die kosten precies zijn, gaat Bianca Buurman van het AMC nader onderzoeken.
“Er zijn manieren om functieverlies tegen te gaan”, zegt de onderzoeker. De belangrijkste is om mensen zoveel mogelijk uit bed te halen en in beweging te krijgen. “In bed liggen is een oorzaak van functieverlies.” Verder raadt zij aan de patiënt goede revalidatie- en nazorg te geven. In de eerste drie maanden is de kans op herstel het grootst. Sinds enige jaren stellen sommige zorgverleners een geriatrisch assessment op, waarin ze de risicofactoren voor functieverlies in kaart brengen. Maar volgens Buurman heeft dit nog niet echt veel effect, omdat er lang niet altijd een interventie op volgt.
In beweging
Ziekenhuizen zetten interventies tegen functieverlies echter nog lang niet altijd in. Volgens Buurman komt dat doordat gewone verpleegafdelingen van ziekenhuizen er niet op ingericht zijn om patiënten bijvoorbeeld in beweging te krijgen. Op een geriatrische afdeling gebeurt dit wel, daarin werken namelijk artsen, verpleegkundigen en fysiotherapeuten samen ten behoeve van de patiënt.
De meeste ziekenhuizen hebben wel een geriatrieteam, maar geen geriatrische afdeling. Omdat oudere patiënten door het hele ziekenhuis liggen, is goede kennis over ouderen en voorkomen van functieverlies ook op andere afdelingen van belang. De vraag is dan ook volgens Buurman of je er met alleen een geriatrische afdeling bent. “Omdat er zoveel ouderen in het ziekenhuis liggen, bereik je ze niet allemaal. Beter is om op alle afdelingen zoveel mogelijk kennis te hebben bij de gewone artsen.”
Spierafbraak
Senioren bewegen amper tijdens hun verblijf in het ziekenhuis, terwijl bedrust voor hen desastreus is. Gezonde ouderen die tien dagen op bed liggen en goede voeding krijgen, verliezen 10 tot 15 procent van hun spiermassa. Dit effect zal nog sterker zijn bij acute ziekte. De ziekenhuisomgeving is niet ingericht om bewegen te stimuleren; daarnaast komt ondervoeding tijdens verblijf in het ziekenhuis veel voor. Deze factoren dragen bij aan spierafbraak en het ontstaan van functieverlies.