Labyrinth in the heads
Een groep bestuurders in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) heeft het actieplatform ‘Herstel voor iedereen’ opgericht om vernieuwingen in de praktijk door te voeren. Zij streven naar 30 procent meer herstel voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, in drie jaar tijd.
In ‘Herstel voor iedereen’ zijn bestuurders van 27 instellingen geïnteresseerd. Dat is 80 procent van de gespecialiseerde ggz-instellingen in Nederland, volgens Kees Lemke, één van de initiatiefnemers van het platform en lid van de raad van bestuur van GGNet. Op het platform wisselen ggz-bestuurders actieplannen en ideeën uit. De leden van het platform adviseren elkaar, trekken samen op om gemeenschappelijke knelpunten op te lossen, ontwikkelen een monitor en spreken elkaar aan op de gerealiseerde resultaten.
Enkele ggz-instellingen gaan fungeren als koplopers in het platform: zij presenteren in mei concrete plannen van aanpak om het aantal chronische psychiatrische patiënten te helpen herstellen. Het betreft GGNet, GGZ Noord-Holland-Noord en Altrecht. Misschien haakt GGZ inGeest ook aan. Voordat de organisaties naar buiten treden met de plannen van aanpak, worden deze eerst beoordeeld door cliënten, ervaringsdeskundigen, familievertegenwoordigers en vakmensen.
Geen natuurverschijnsel
“Het moet mogelijk zijn om het aantal chronische patiënten terug te dringen”, zegt Kees Lemke. “Een ernstige psychiatrische aandoening is geen natuurverschijnsel.” Nederland telt 280 duizend mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen, van wie 160 duizend volwassenen.
In de plannen van aanpak zullen enkele maatregelen belanden die iedereen belangrijk vindt, verwacht Lemke. Zo willen de bestuurders van de vier koplopers dat cliënten zelf actief werken aan hun eigen herstel. Een belangrijk onderdeel daarvan is dat mensen hun maatschappelijke deelname niet opgeven, door hun rollen te behouden – variërend van moeder tot werknemer.
Mensen die behandeld worden in de ggz aan hun eigen herstel laten werken, gebeurt volgens Lemke nu vaak pas aan het einde van een traject. “Maar het is veel effectiever als het vanaf het begin gebeurt.” Dit kan ertoe leiden dat er minder opnames plaatsvinden en dat er nog meer dan nu mensen ambulant worden behandeld. Hierdoor kunnen de zorgkosten misschien ook omlaag, volgens Lemke.
Het platform is in eerste instantie bedoeld als een inspirerende werkplaats voor bestuurders in de ggz. Patiënten en wetenschappers spelen een cruciale rol bij het actieplatform, als het aan de betrokkenen ligt. Zij geven feedback en adviseren over ingediende actieplannen. Daarnaast spelen zij een belangrijke rol in de monitoring van de resultaten. Het platform gaat een monitor ontwikkelen om te zien of de actieplannen ook daadwerkelijk werken. De monitor moet snel en duidelijk antwoord geven op de vraag of de actieplannen, eenmaal uitgevoerd, ook de gewenste effecten hebben.
Over de brug
De oprichting van het platform is een reactie op het rapport Over de brug, dat in oktober 2014 verscheen. De opstellers van het rapport pleiten voor een ambitieuze aanpak van zorg aan mensen met een ernstige psychiatrische aandoening. Naar aanleiding van het rapport staken Ariëtte van Reekum, Elsbeth de Ruijter, Frits Bovenberg, Kees Lemke, Marijke van Putten, Niels Mulder en Philippe Delespaul in 2015 de hoofden bij elkaar. Zij zijn allen nauw betrokken bij de ggz en constateerden dat ze enthousiast zijn over de vernieuwingsdrang in de sector, maar ongeduldig over de praktische resultaten. Volgens hen is er veel gesproken over het verbeteren van de positie van mensen met een ernstige psychische aandoening, door meer herstel in deze groep. In de ogen van de initiatiefnemers van het platform is het nu tijd om er iets aan te doen.
Het platform heeft een actieve verbinding met belangrijke ontwikkelingen als FACT, de ontwikkeling van High Intensive Care,
de beweging De Nieuwe GGZ en de ontwikkeling van resource groepen – de belangrijkste hulpbronnen van de patiënt .De deelnemende instellingen kunnen zich in hun plannen laten inspireren door de genoemde ontwikkelingen.