De invoering van de Wet Verplichte ggz kan leiden tot een verlaging van de kosten voor psychiatrie. De wet is er namelijk op gericht om gedwongen opname te voorkomen en gedwongen opname brengt relatief hoge kosten met zich mee. Dit schrijft het Trimbos Instituut na een kostenevaluatie van de Wet Bopz, die op dit moment de gedwongen opname en ambulante drang regelt.
De kostenevaluatie van de Wet Bozp dient ook als voorbereidend onderzoek, om de kosten te kunnen vergelijken na invoering van de Wet verplichte ggz. De Wvggz – een voorstel van minister Schippers dat nu bij de Tweede Kamer ligt – maakt verplichte behandeling van mensen met ernstige psychische problemen mogelijk. Nu is alleen gedwongen opname mogelijk. Gedwongen behandeling zou straks ook bij de cliënt thuis kunnen plaatsvinden.
De Wet verplichte ggz maakt het ook mogelijk mensen met psychische problemen al in een eerder stadium gedwongen te behandelen. Nu moet nog gewacht worden tot het gevaar zo ernstig is dat het alleen door gedwongen opname weggenomen kan worden. Straks moet in crisissituaties ook gestart kunnen worden met behandelen voordat een maatregel is afgegeven.
Kosten dwangopname aanzienlijk
Uit de evaluatie van Trimbos blijkt dat de uitvoering van de Wet Bopz in 2014 ongeveer 346 miljoen euro kostte. Trimbos schat dat het in 2014 om zo’n 19 duizend patiënten ging. Gemiddeld werd dus ruim 18 duizend euro per patiënt besteed.
De kosten van dwangopneming, naar schatting 183 miljoen euro, vormden de grootste kostenpost, gevolgd door de kosten van ggz-gebruik gedurende ambulante drang, ongeveer 89 miljoen euro, en de kosten van de tijdsbesteding van betrokkenen aan Bopz-procedures, zo’n 73 miljoen euro.
Trimbos wijst erop dat kosten van dwangopneming worden onderschat, omdat bij de schatting uitsluitend werd uitgegaan van verpleegdagen. De kosten van de zorgverlening door professionals tijdens dwangopneming zijn niet meegenomen.
Betere zorg
De Wvggz beoogt dwangopname te voorkomen door dwangbehandeling in de ambulante setting toe te passen. Dit streven zou volgens Trimbos gepaard kunnen gaan met minder kosten, aangezien dwangopname veruit de grootste kostenpost vormde in de kostenevaluatie van de Wet Bopz. Daarvoor moeten er wel kosteneffectieve vormen van ambulante dwangbehandeling beschikbaar zijn en gebruikt worden.
Trimbos adviseert om de kostenevaluatie uit te breiden met het meten van ervaringen van patiënten en naastbetrokkenen met dwangopneming en ambulante drang, de kwaliteit van de geboden zorg en de mate waarin dwang behulpzaam is bij het afwenden van gevaar of risico.
Zo kan een toekomstige kostenevaluatie van de Wvggz niet uitsluitend zicht geven op kostenverandering, maar ook op veranderingen in ervaringen van patiënten en naastbetrokkenen. Hiermee wordt een uitgangspunt geboden om bij te sturen mocht eventueel blijken dat zij slechtere ervaringen hebben na invoering van de Wvggz.
“Uiteindelijk is het doel van de Wvggz namelijk om een verbetering voor de patiënt teweeg te brengen, in termen van een sterkere rechtspositie, het ondergaan van minder dwang en het ontvangen van kwalitatief betere verplichte zorg”, aldus het Trimbos Instituut.
