Mensen met lage gezondheidsvaardigheden worden binnen de zorg nog te weinig als probleem erkend en in de spreekkamer nog slecht herkend. Zorginstellingen kunnen veel doen om de zorg beter aan te laten sluiten bij de behoeften en mogelijkheden van mensen met lage gezondheidsvaardigheden.
Dit blijkt uit de NIVEL-kennisvraag ‘Zorg op maat – Hoe kunnen we de zorg beter laten aansluiten bij mensen met lage gezondheidsvaardigheden?’. Zowel op organisatieniveau als in de directe patiëntenzorg kunnen verbeteringen worden doorgevoerd. Toch gebeurt dat volgens NIVEL nog onvoldoende. Niet alle bestuurders en hulpverleners zouden zich ten volle bewust zijn van het belang en de noodzaak om hier iets aan te doen.
Meestal ontbreekt een “organisatiebreed beleid” ten aanzien van lage gezondheidsvaardigheden. Er zijn in de praktijk vaak te weinig tijd en middelen om extra aandacht aan mensen met lage vaardigheden te besteden. Ook ontberen medewerkers kennis en vaardigheden om goed met deze patiënten om te gaan en is men onvoldoende op de hoogte van bestaande methoden, instrumenten en hulpmiddelen die op dit gebied beschikbaar zijn. Verder wordt de doelgroep nauwelijks betrokken bij verbeterinitiatieven.
Slechtere gezondheidsuitkomsten
Gezondheidsvaardigheden worden gedefinieerd als de cognitieve en sociale vaardigheden van mensen om gezondheidsinformatie te verkrijgen, te begrijpen en te gebruiken in hun eigen situatie. Drie op de tien Nederlanders heeft moeite met gezondheidsinformatie. Volgens NIVEL heeft zelfs bijna de helft van de Nederlanders moeite om zelf de regie te voeren over gezondheid en ziekte. Mensen met lage gezondheidsvaardigheden hebben slechtere gezondheidsuitkomsten, minder goede ervaringen met de zorg en maken meer kosten.
Hoe ingewikkelder de zorg is georganiseerd en hoe complexer de taal die in folders en door zorgverleners wordt gebruikt, des te lastiger is het voor mensen met lage gezondheidsvaardigheden om hun weg te vinden en te weten wat ze nu precies moeten doen. NIVEL adviseert zorgorganisaties om zorg op maat te bieden aan mensen met lage gezondheidsvaardigheden door de manier te veranderen waarop informatie wordt aangeboden, het taalgebruik, maar ook de manier waarop de zorg georganiseerd is.
Enkele aanbevelingen van het NIVEL aan zorgverleners en –bestuurders zijn: bevorder bewustwording en creëer aandacht voor lage gezondheidsvaardigheden in alle geledingen van de organisatie; zorg dat medewerkers over de kennis en vaardigheden beschikken om met mensen met lage gezondheidsvaardigheden om te gaan; maak zo mogelijk gebruik van reeds beschikbare methoden en hulpmiddelen; communiceer helder en eenvoudig en investeer in begrijpelijk informatiemateriaal.