Als uroloog heb ik inmiddels veel ervaring met de robotchirurgie. Er is de loop der jaren al veel gezegd over de robot. Hij is duur, de introductie is niet goed geweest. Wat voor mij in ieder geval heel duidelijk is, is dat het apparaat niet onveilig is
De Da Vinci kwam dit weekend negatief in het nieuws, maar mijn ervaring is dat met de operatierobot de kans op complicaties juist lager is dan met andere operatietechnieken. Dat blijkt ook wel uit de studies. Het probleem met studies die chirurgische technieken vergelijken, is dat het vaak appels met peren vergelijken is. De resultaten uit het verleden worden dan met de huidige vergeleken. Of van het ene centrum met die van een ander centrum. In het beste scenario voer je een gerandomiseerd onderzoek uit. Dat geeft het hoogste niveau van bewijs.
Lastig
Het is echter zeer lastig dit soort onderzoeken te starten. En voor bepaalde operaties zoals de prostaatverwijdering gaan die er ook niet meer komen. De laparoscopische techniek is grotendeels verlaten en de resultaten zijn nu zo dat patiënten echt niet willen participeren in zo’n onderzoek. En ik geef ze geen ongelijk..
Het is heel belangrijk dat je er niet zomaar mee begint. Je moet operaties voldoende vaak uitvoeren en je team moet ervaren zijn. Wij werken samen met omliggende ziekenhuizen, zodat patiënten uit de wijde regio bij ons geopereerd kunnen worden. De aantallen zijn daardoor gestegen, de uitkomsten zijn beter en de economische bezetting is beter. Dat is beter dan dat ieder ziekenhuis een eigen robot gaat aanschaffen ‘om de patiënten vooral maar niet kwijt te raken’.
Billboard
Dat is de afgelopen jaren te vaak gebeurd in Amerika. Kleine ziekenhuizen kochten een robot en plaatsten een enorm billboard op het ziekenhuis met ‘wij hebben een robot!’ Dat zijn Amerikaanse praktijken. In Nederland gaan wij daar gelukkig heel anders mee om. Kom kijken op het dak van het Rijnstate. Daar vindt u geen billboard, maar wel zonnepanelen.
In Nederland worden operaties geconcentreerd en voor zover ik weet, worden mensen eerst goed opgeleid. Dat is inderdaad waar ik ook aan meewerk. Als je niet weet hoe met het apparaat om te gaan, is het waarschijnlijker dat je er schade mee maakt. “A Fool with a tool is still a Fool”.
Scholing
Wat mij betreft, moet de focus liggen op goede scholing. De European Association of Urology is daarom ook bezig met de ontwikkeling van een gestandaardiseerd opleidingsschema. In de toekomst kan het zijn dat je dan als uroloog een accreditatie moet halen om bepaalde operaties goed en veilig uit te kunnen voeren. Net zoals je bij piloten doet, kun je een deel van de opleiding tegenwoordig in simulatoren laten plaatsvinden. En laten we eerlijk zijn; het is toch beter om niet op de patiënten te ‘oefenen’? De tijd om een bepaalde operatie te kunnen leren, is bovendien sterk verkort. Waar men vroeger wellicht 750 ingrepen moest hebben gedaan om een stabiele kwaliteit te kunnen leveren, is dat aantal nu gedaald naar 250.
Studie
Of nieuwe technieken of medicijnen zinvol zijn, dient goed onderzocht te worden. De kosteneffectiviteit van bijvoorbeeld de robotchirurgie is niet voldoende onderzocht. Daarom zijn wij nu druk doende zo’n studie wel op te zetten (samen met ZonMw) voor een ingewikkelder operatie; een totale blaasverwijdering. Uit de ervaringen in ons ziekenhuis blijkt dat de kans op complicaties meer dan gehalveerd is en de hoeveelheid bloedverlies is nog sterker gedaald. Wij zien wel dat de patiënten sneller opknappen. Maar dat is een expert opinion en geen gerandomiseerd onderzoek.
Voldoende werk
En dus kan iedere journalist/criticus altijd zeggen dat het ‘niet bewezen’ beter is. Kortom; er is nog voldoende werk aan de winkel. Wij urologen doen dat met hart en ziel en met goede samenwerking met onze collega’s. En ik heb ik Nederland nog geen billboards gezien met advertentie erop.
Carl Wijburg, Uroloog Rijnstate Ziekenhuis, @roboturoloog