Recent berichtte NRC Handelsblad over de verschillen in de passantentarieven tussen ziekenhuizen. Grote variatie tussen ziekenhuizen was zichtbaar: bij sommige diagnosen verschillen tarieven wel een factor 10.
Deze variatie heeft te maken met verschillen in zorgzwaarte van patiënten, bijvoorbeeld een UMC die veel ingewikkelde patiënten behandelt. Een andere reactie was dat door de nieuwe betalingssystematiek kostprijzen nog niet goed bekend zijn. Tot slot werd opgemerkt dat passantentarieven überhaupt geen verband houden met de werkelijke kosten. Immers, passantentarieven zijn de prijzen die ziekenhuizen rekenen aan zorgverzekeraars waar geen contract mee afgesloten is, terwijl dit voor het overgrote deel wel het geval is.
Variatie
Begrijpelijke reacties, maar het blijft vreemd dat je als consument geen inzicht hebt in wat een behandeling kost. Zeker aangezien de kosten die je maakt via je eigen risico hier vanaf hangen. En iedereen die de zorgmarkt een beetje kent, weet dat die variatie niet alleen aanwezig is bij de passantentarieven, maar ook – in wat mindere mate – bij de werkelijke tarieven, deels omdat er alleen op budgetplafond onderhandeld wordt.
Gedeeltelijk eigen risico
Een paar weken eerder rapporteerde een stel knappe koppen vanuit de Nationale Denktank een aantal strategieën om de zorg ook in de toekomst betaalbaar te houden. Eén van hun aanbevelingen is het invoeren van een gedeeltelijk eigen risico, waarbij de premiebetaler 36 procent van de eerste duizend euro aan zorgkosten zelf draagt. Hierdoor blijft het totale eigen risico nog steeds maximaal 360 euro (of zoveel hoger als men kiest tot maximaal 860 euro), maar is de prikkel van remgeld langer aanwezig. De Nationale Denktank becijfert -dat in vergelijking met de huidige situatie- 2,3 miljoen mensen extra een financieel belang krijgen om zuiniger met zorg om te gaan.
Doelmatigheidsprikkel
Als je het gebrek aan transparantie in kosten combineert met de analyse van de Nationale Denktank, dan kom je tot het volgende voorstel: maak de onderhandelde tarieven ná de zorginkoop (maar voor 31 december) openbaar voor consumenten en voer een gedeeltelijk eigen risico in. De tarieven kunnen bijvoorbeeld zichtbaar worden via een webportal bij de individuele zorgverzekeraars. Op deze manier hebben consumenten ineens een doelmatigheidsprikkel en zullen duurdere ziekenhuizen er extra aan werken om hun tarieven in lijn te brengen met de goedkopere ziekenhuizen.
Wellicht zullen ziekenhuizen tarieven kunstmatig verlagen voor zorg waar consumenten geneigd zijn weloverwogen te kiezen, en deze gederfde inkomsten terug halen bij bijvoorbeeld spoedeisende zorg waar weinig te kiezen valt. Ook kan het zijn dat zorgverzekeraars via via vernemen of ze meer of minder betalen dan de concurrent, hetgeen zijn weerslag kan hebben op de zorginkoop. Dit neemt niet weg dat iedereen het er inmiddels over eens is dat kwaliteit van zorg bekend moet zijn en daar wordt hard aan gewerkt. Hetzelfde geldt voor kosten: als consument heb je het recht te weten wat iets kost voordat je het consumeert.
David Ikkersheim is arts en bedrijfskundige en werkt als associate director bij KPMG Plexus