De laatste brief van minister Schippers van Volksgezondheid aan de Tweede Kamer heeft als titel “Kwaliteit loont”. Nu heb ik daar tot nu toe nog niets van gemerkt.
Geen enkele zorgverzekeraar koopt in op kwaliteit, laat staan dat het ook nog loont. Maar in de brief wordt uitgelegd dat kwaliteit loont door het terugdringen van fouten en verspillingen. Juran noemt dit proceskwaliteit. Een goed georganiseerd proces maakt dat je dingen die je niet wilt ook niet krijgt, zoals complicaties, fouten, calamiteiten en verspillingen. Dit levert ook geld op en in dat opzicht heeft de briefschrijver het bij het rechte eind. Echter, alleen maar zorgen dat je niet krijgt wat je niet wilt is wel wat magertjes, dus de definitie van kwaliteit kent volgens Juran nog twee dimensies, namelijk de productkwaliteit en de kwaliteit als wens van de klant.
Features
Bij productkwaliteit gaat het om features van het product, dus de pacemaker met meer opties, een geavanceerde op maat gemaakte heupprothese of een directe plastisch chirurgische reconstructie na een borstoperatie. Het kenmerk van productkwaliteit is dat het juist méér geld kost. Daar rept de brief van de minister natuurlijk nergens over. De definitie van kwaliteit wordt gereduceerd tot proceskwaliteit en de foute conclusie is dan dat kwaliteit altijd geld oplevert.
Onbekwaam
De brief bevat vervolgens nog een flink aantal onnavolgbare redeneringen die ik hier maar niet allemaal ga doornemen. Eentje wil ik u niet onthouden. De aanname is dat contractering nodig is om de kwaliteit van de zorg te verbeteren. Als patiënt moet ik dan een naturapolis kiezen om mijn verzekeraar te motiveren om met zorgverleners afspraken te maken over kwaliteit. Dus als klant moet ik mijn verstand maar op nul zetten en vooral geen restitutiepolis nemen, want ik ben toch te onbekwaam om zelf te kiezen.
Omdat de verzekeraars alleen maar kunnen concurreren met de laagste premies, zal de uitkomst zal zijn dat ik de goedkoopste zorg krijg. Dat wordt dan bijvoorbeeld een pacemaker met één draadje en één frequentie, die ze speciaal voor Nederland weer gaan maken in China. Dus lage kosten door een lage productkwaliteit. Maar wel geïmplanteerd zonder complicaties en infecties, want proceskwaliteit loont en maakt de zorg ook goedkoper.
Eenheidsprijs
Als maatregel om kwaliteit leidend en lonend te maken, zoals de brief van de minister aan het einde resumeert, zou ik een alternatief voorstel willen doen. Het HEMA model. Het acroniem staat, zoals algemeen bekend, voor Hollandse Eenheidsprijzen Magazijn Amsterdam. Zet op iedere DOT een vaste (eenheids)prijs. Die mag wat mij betreft jaarlijks zo krap worden ingesteld dat het Macro Beheers Instrument niet hoeft te worden ingezet. Laat vervolgens patiënten zelf kiezen.
Ziekenhuizen zullen zich dan eerst druk gaan maken over de service om patiënten aan te trekken. Vervolgens gaan ze hun processen verbeteren om hun doelmatigheid en hun financiële resultaten te vergroten. Tot slot kunnen ze die middelen investeren in betere productkwaliteit om aantrekkelijk te blijven voor de patiënten. Om ‘in business’ te blijven moet je alle drie de kwaliteitsdimensies optimaliseren, zoals het model ook bedoeld is.
Winnaar
De achterblijvers gaan failliet, dat wil iedereen graag. De klant/patiënt is de grote winnaar. Er moeten wel heldere richtlijnen komen over kwaliteit van zorg. Mijn auto voldoet ook aan honderden eisen die ik niet ken, maar waar ik wel erg blij mee ben. De minister draait tot slot nog maar aan één knop; de prijzen. Dat moet toch te doen zijn.
Jaap van den Heuvel
Lid raad van bestuur Stichting Reinier Haga Groep