Het huidige beleid maakt onvoldoende onderscheid tussen de basisspecialistische en de laagcomplexe electieve zorg. Het concentratiebeleid staat in beide segmenten centraal, maar de wegen hier naartoe zouden volstrekt verschillend moeten zijn.
Basisspecialistische zorg
De basisspecialistische zorg dient te worden geconcentreerd in zestig tot zeventig kernziekenhuizen die vanuit een blauwdruk met landelijke dekking wordt ontworpen. Vanuit de marktwerking wordt deze locatieverdeling niet bereikt. Zorginstellingen heffen zichzelf niet op en zorgverzekeraars kunnen niet gezamenlijk optreden. De keuze voor de regionale locaties ligt bovendien politiek en maatschappelijk zeer gevoelig. De overheid zal dus zelf de blauwdruk voor de basisspecialistische zorg moeten neerleggen. In dat geval voegt het onderhandelingsspel tussen instelling en verzekeraars geen waarde meer toe en kan de overheid moet de inkoopfunctie terugnemen.
Ziekenhuizen gaan reageren op een openbare inschrijving en een aantal valt buiten de boot. In de laagcomplexe electieve zorg moeten minder veel voorkomende behandelingen procesmatig worden georganiseerd in een behandelstraat. Dit kan alleen als instellingen zich toeleggen op die behandelingen waarin ze zich positief onderscheiden.
Hobbels
Er liggen echter nu bij zowel instellingen als zorgverzekeraars hobbels op dit pad. Het maatschappelijk belang van specialisatie is evident, het belang van de instelling is minder duidelijk. Ziekenhuizen zien de beschikbaarheid van alle specialismen als strategisch. En als het aankomt op portfoliokeuzes blijken niet alle specialisaties en behandelingen even winstgevend. Het is begrijpelijk dat ziekenhuisdirecties afwachtend zijn om deze weg van prijsconcurrentie in te slaan. De verzekeraar heeft ook iets te verliezen. Als een verzekeraar niet langer inkoopt bij een instelling in het kerngebied, zal zijn marktaandeel bij deze instelling teruglopen. Dit komt niet ten goede aan de relatie met deze instelling. De minister stimuleert de zorgverzekeraars tot selectieve zorginkoop, als onderdeel van macro-budgetafspraken. Dit beleid zou meer effect sorteren als de basisspecialistische zorg gelijktijdig zou worden geconcentreerd. Die ingreep kan ervoor zorgen dat de relatieve patstelling in de electieve zorg wordt doorbroken. Immers de instellingen die bij de openbare inschrijving buiten de boot vallen, zullen alleen met een vooruitstrevende en
onderscheidende propositie fi nanciering voor een doorstart kunnen binnenhalen. Tegelijkertijd zullen mensen en middelen die niet langer voor het basisspecialistische segment vereist zijn, beschikbaar komen om nieuwe initiatieven in de electieve zorg snel van de grond te trekken.
Henk van Oorschot