De zorg in Nederland staat op de drempel van een jaar met enorme veranderingen. Mantelzorgparticipatie, familieparticipatie en cliëntparticipatie. Niet meer doen wat een ander ook doen kan en dat is best veel.
Zorgmedewerkers vinden dat heel lastig. Nog afgezien van het feit dat ze het binnenlaten van anderen in hun domein niet altijd plezierig vinden, hebben ze ook moeite met het aangaan van ‘het gesprek’ met cliënt of familie.
“Wat gaat u nog aan waarde toevoegen aan het leven van uw naaste? Hoe waren de kapper, de pedicure en de bezoeken aan het ziekenhuis eerder thuis geregeld? Jazeker, wij verwachten dat het gewoon zo doorgaat.” Familie staat ook niet altijd te juichen bij zo’n gesprek. Helemaal uitgeput als ze zijn door de laatste moeilijke periode met vader of moeder, is heel begrijpelijk het laatste waar ze op zitten te wachten dat die zorg ook binnen de instelling gewoon doorgaat. En toch is het zo.
Lastig gesprek
Als de familie weer wat op krachten is gekomen, mag van hen in de participatiemaatschappij verwacht worden dat ze weer gaan bijdragen aan de kwaliteit van leven van hun naaste. Dat is dus een lastig gesprek. Een gesprek dat nauwelijks goed te voeren is door de gemiddelde zorgmedewerker vanuit het oude denken.
Het oude denken dat ook nog eens gestimuleerd wordt vanuit het model-zorgleefplan. In dat plan staat de “checklist eerste gesprek”. Onder het kopje Vragen en aanbod familie en naasten vind ik de vragen: ” Bent u naar wens betrokken bij de zorg voor uw vader/moeder/…?’ ‘ Heeft u zelf extra ondersteuning, informatie of instructie nodig?’ ‘Wilt u misschien nog eens met iemand praten over bepaalde zaken?’ en Bent u voldoende geïnformeerd over wat er in huis gebeurt, te doen is, te beleven is, gedaan kan worden?”
Dus wij verzorgen en vermaken niet alleen uw naaste, ook voor u staan we volledig klaar. Laat u alles maar uit uw handen vallen. Uiteraard gaat dit onze medewerkers in het geheel niet helpen ‘het gesprek’ te voeren. Sterker nog; hierna lukt het zeker niet meer.
Ondersteunen
Met de vernieuwing van de zorg moeten we vooral de tools niet vergeten. Deze moeten onze medewerkers ondersteunen bij het ingewikkelde werk dat zij doen. Als wij serieus werk willen maken van mantelzorg en cliëntparticipatie binnen de instellingen, zullen we op korte termijn werk moeten maken van een zorgleefplan dat de transitie ondersteunt en medewerkers en familie duidelijk maakt wat er van wie verwacht wordt. Geen valse verwachtingen wekken en de verschillende mogelijkheden van betrokkenheid helder bespreken. Kort en bondig: wat thuis goed ging, laten we zo, de beperkingen vullen wij samen met u in.
Mieke Draijer
Directeur medische zaken Zorggroep Alliade