Waarom zouden we ons nog langer zo druk maken om al die zogenaamde medicijnfouten? Alle fouten moeten immers gemeld, zo roepen meldingscommissies incidenten patiëntenzorg, MIP, MIC, FOBO, en dergelijke.
Iedereen moet Veilig Incident Melden, VIM-men, het werkwoord dat de instellingen heeft overwoekerd sinds een aantal jaren, allemaal in het kader van VMS. Alles wat niet de bedoeling is dienen we te melden. Over onze fouten moeten we open communiceren, want iedereen maakt ze en daar moeten we van leren. Toch? Dus ieder pilletje dat een half uurtje te laat wordt gegeven moeten we melden. Of een patiënt die zijn drankje niet helemaal opdrinkt. En het tabletje dat op de grond wordt gevonden. Alles melden. Dan krijgen we veel data en als er veel data zijn dan kunnen we analyseren wat er mis is met ons medicijnsysteem en dan kunnen we verbetermaatregelen nemen. Want voorkomen is beter dan genezen. Zo denken de dokters er kennelijk ook over en dus schrijven zij naar hartenlust het gezonde volk kruiwagens vol medicijnen voor. Pillen als illusie.
Medicijnen werken niet
Het stond in de Volkskrant van afgelopen zaterdag, 22 september. Niet op de voorpagina, tot mijn verbazing, maar ergens op pagina 5 als inleiding en met een hoofdartikel in de wetenschapskatern. Maar eigenlijk is het wereldnieuws: 90 procent van de medicijnen die we slikken werken niet! De farmaceutische industrie verdient jaarlijks honderden miljoenen euro’s met pillen die niet doen wat ze moeten doen! Het vermoeden was er natuurlijk al veel langer, maar het is nu wetenschappelijk aangetoond. De discussie over de eigen bijdrage in de zorg wordt hiermee misschien ook overbodig als de dokters stoppen met het uitschrijven van al die nutteloze recepten. Dan kunnen Pompe-patiënten gewoon hun dure medicatie krijgen. Die helpt immers wél.
Medicatieveiligheid
Het kan niet anders dan dat de overdreven aandacht voor medicatieveiligheid door dit grote nieuws in een ander daglicht komt te staan. Natuurlijk worden weleens fatale vergissingen gemaakt, dat een dodelijke hoeveelheid kalium wordt gegeven in plaats van iets anders omdat de ampullen zo veel op elkaar leken, of dat een bloedzak wordt aangesloten bij een verkeerde patiënt of dat een dosering niet goed is uitgerekend en een patiënt een ernstige hartritmestoornis krijgt. Maar doorgaans valt het mee. Ik vraag dat regelmatig aan artsen in care-instellingen: hoe vaak overlijdt een cliënt door het slikken van de pillen van de buurvrouw? Dokters met tientallen jaren ervaring kunnen mij nooit één voorbeeld noemen. Dus zo erg is dat kennelijk niet.
Risico’s medicatie
We moeten ons werk goed doen, natuurlijk. Daar heeft de patiënt recht op. Maar als er geen of nauwelijks effecten zijn van het slikken van medicijnen, dan maakt het ook niet veel meer uit of je ze op tijd geeft of ze een keer vergeet. Om nu te veronderstellen dat we onze schouders kunnen ophalen over het verstrekken van medicijnen gaat natuurlijk te ver. Daarom het volgende advies: laat de voorschrijvende arts op iedere verpleegafdeling met het behandelteam bespreken wat de grootste risico’s zijn wat betreft medicatie, bij welke patiënten de werking buiten kijf staat en wat de gevolgen zijn als zij hun medicijnen niet op tijd of in een verkeerde dosering krijgen. Plak daar opvallende waarschuwingen op zodat iedereen dat weet. En doe dit iedere dag!
Communiceren
Communiceren over concrete risico’s brengt veiligheid dichterbij dan eindeloos doorgaan met het ongebreideld melden van geringe procesafwijkingen die toch geen enkel nadelig gevolg hebben.
Jacques de Bekker
Directeur Triaspect