Het was een drukte van jewelste in de media vorige week. BDO publiceerde de BDO Benchmark ziekenhuizen 2015, ControllersMagazine refereert aan de Benchmark Nederlandse Gezondheidszorg van Ernst & Young.
Beide bureaus melden zorgwekkende cijfers over de ziekenhuiszorg. Volgens BDO is 20 procent van de ziekenhuizen in gevaar. Volgens EY hebben we sombere jaren voor de boeg.
Er ontstaat vervolgens een sneeuwbaleffect. De gangbare grote nieuwsleveranciers berichten over de slechte situatie van de Nederlandse ziekenhuizen, waarop deze berichten door duizenden Twitteraars rondgepompt worden. De koppen ‘Eén op de vijf ziekenhuizen zijn financieel in gevaar’ , ‘Eén op de vijf ziekenhuizen loopt langs het randje’ , ‘Eenvijfde ziekenhuizen in zwaar weer – vooral problemen bij kleine ziekenhuizen’ zien we via keer op keer voorbij komen.
BNR stelt zelfs de vraag hoeveel ziekenhuizen Nederland nodig heeft. In de BNR-uitzending gewijd aan deze vraag, zegt zorgeconoom Marcel Canoy dat vaststaat dat ziekenhuizen zullen verdwijnen. Samenwerking, consolidaties en faillissementen zullen er volgens EY toe leiden dat het aantal ziekenhuizen in de nabije toekomst halveert.
Ik wil daar iets tegenover zetten. Want een ziekenhuis is geen commercieel bedrijf dat zich niet voldoende onderscheidt van de concurrent. Ziekenhuizen zijn er om zorg te verlenen van de wieg tot het graf. En we willen dat iedereen in Nederland toegang heeft tot goede zorg, daarom is die zorg dichtbij zo belangrijk.
Dagelijkse praktijk
Ik houd u een ander scenario voor, dat van de dagelijkse prakijk in de ziekenhuizen. Nederland heeft op dit moment te maken met een griepvirus. Juist de kwetsbare patiënten voor wie de zorg dichtbij zo belangrijk is, zijn slachtoffer en zij gaan massaal naar het ziekenhuis. De ziekenhuizen raken vol en kunnen de patiënten moeilijker opvangen. Het doorverwijzen naar andere ziekenhuizen wordt lastiger want daar heerst dezelfde problematiek. Gelukkig zijn hier ook ‘krantenkoppen’ over te vinden: ‘Drukte in ziekenhuizen West-Brabant door griep’, ‘ Griepepidemie lastig voor ziekenhuizen’, ‘Uitgestelde operaties in Limburgse ziekenhuizen door griep’ en ‘Ziekenhuizen in regio zitten overvol met grieppatiënten’.
Hoe kan het zo zijn dat er een discussie gevoerd wordt over het aantal nodige ziekenhuizen in Nederland terwijl tegelijkertijd blijkt dat in tijden van nood, van jaarlijks terugkerende pieken, de ziekenhuizen eigenlijk te vol zijn? Wat is het nut, anders dan sensatielust, van het domweg herhalen van een stelling over de financiële situatie van ziekenhuizen?
Meerjarencontract
De NVZ publiceerde onlangs ook over de financiën van haar leden. Op 4 februari brachten we het brancherapport uit: “Zorg innoveert”. De grote boodschap uit het rapport is: ziekenhuizen presteren naar verwachting, maar er zijn inderdaad ziekenhuizen die het moeilijk hebben. Wat wij ook concluderen in het rapport is dat het aantal ziekenhuizen in de rode cijfers afgenomen is. Maar voorzichtigheid is geboden, zeker nu de compensatie voor de overstap naar prestatiebekostiging wegvalt. Wat ziekenhuizen onder andere nodig hebben, is de zekerheid van meerjarencontracten met zorgverzekeraars.
Nuance
Volgens BDO is 2015 het jaar van de waarheid. Maar is de waarheid dat wat het vaakst geroeptoeterd wordt? Of is daar wellicht meer nuance mogelijk? Ons standpunt, onze waarheid zo u wilt, is in ieder geval dat een ziekenhuis gebaat is bij financiële zekerheid. Niet alleen een ziekenhuis maar ook de patiënt en de burger. Zorgverzekeraars kunnen daar aan bijdragen. Een kwetsbare patiënt recht heeft op goede zorg in een ziekenhuisbed, zo mogelijk dichtbij huis. Daarmee heeft u meteen het antwoord op de vraag hoeveel ziekenhuizen Nederland nodig heeft: voldoende om, zoals we met ons allen afgesproken hebben, zorg dichtbij de patiënt te kunnen bieden, ook in tijden van griep. Deze boodschap mag wat mij betreft als een sneeuwbal gaan rollen.
Margot van der Starre
Directeur NVZ