Waarom zijn in Nederland, één van de meest welvarende landen in de wereld, toenemend mensen aangewezen op voedselhulp? Waarom zijn in Noorwegen inmiddels alle inwoners “miljonair”, omdat de opbrengsten van de olie en gasverkoop in een fonds zijn gestopt en worden gespaard, om zo meerdere generaties te dienen, terwijl in Nederland de aardgasopbrengsten in 2 generaties er geheel doorheen worden gedraaid?
Waarom zouden de zorgkosten in NL weer moeten gaan stijgen (FD 27/12/2013 interview met Wouter Bos), terwijl we de huidige zorgkosten al niet binnen een sluitende begroting kunnen betalen?
Verzekeraars en zorgaanbieders hebben de afgelopen jaren stevig ingezet op verhoging van de doelmatigheid van de zorg, naast behoud en waar mogelijk verbetering van de kwaliteit en veiligheid.D it heeft, tezamen met de conjuncturele ontwikkeling, gezorgd voor een spectaculaire daling van de groeicijfers in de zorg, en voor 2014 geresulteerd in een forse premieverlaging van de zorgverzekeringspremies.
Verdere stijging zorgkosten
Maar ondanks de dalende premies en minder sterk gestegen zorgkosten, geeft Nederland meer geld uit dan er binnenkomt.En is er de roep om extra geld ter beschikking te stellen voor bepaalde patiëntengroepen. Een verdere stijging van de zorgkosten wordt aangekondigd. Maar ondertussen realiseert kennelijk niemand zich dat we nu al veel meer geld uitgeven dan we hebben, en dat we alleen maar meer schulden moeten maken om dat allemaal te kunnen betalen.
Groeiverslaafd
We zijn groeiverslaafd geraakt, als consumenten, maar ook in de zorg. En als dat niet op eigen kracht kan worden verdiend, dan doen we dat met tijdelijke aardgasopbrengsten, of we verhogen gewoon de staatsschuld. Tja, zelfs mijn kinderen snappen dat dit model niet houdbaar is.
Stelen van toekomstige generatie
“Wie arm is, mag een brood stelen”, een uitspraak van Bisschop Muskens. Maar Nederlanders zijn rijk en welvarend.Toch “stelen” wij van toekomstige generaties, door onze welvaart te financieren met het jaarlijks verhogen van de staatsschuld en het in een aantal generaties verkwanselen van onze natuurlijke hulpbronnen. Op een Rijksbegroting van 260 miljard, wordt 20 miljard geleend en 11 miljard vanuit tijdelijke aardgasopbrengsten betaald. Jaar op jaar. Democratisch op orde? Geenszins, de rekening wordt doorgeschoven naar volgende generaties, die nu nog geen stem hebben.
Rol verzekeraars
Verzekeraars hebben inmiddels heel goed begrepen wat hun (op onderdelen ondankbare) rol is in het systeem. Werken aan kwaliteit en doelmatigheid en kostenbeheersing, om de premies betaalbaar te houden. Ze zijn daarin behoorlijk succesvol gebleken de afgelopen jaren.
Zorgaanbieders zullen zich nog meer moeten realiseren zich dat groei in omzet, uiteindelijk, betekent dat iedere burger meer gaat betalen voor zorg. Ze zullen moeten nadenken over hoe zij de kwaliteit van de zorg, maar vooral de kwaliteit van leven van hun patiënten, kunnen verbeteren zonder jaarlijks meer geld nodig te hebben. Zorgaanbieders zullen tevens het lef moeten hebben, behandelingen die hele hoge kosten hebben, maar slechts marginale opbrengsten kennen, niet meer uit te voeren.
Op dit moment hervormen we de AWBZ.Majeure veranderingen zijn op komst.Veel cliënten vrezen vermindering van zorg.De krant staat vol van ontslagen binnen de ouderenzorg en thuiszorg. Feit is dat we de komende jaren in het meest gunstige geval niet meer geld uit gaan geven aan AWBZ zorg. De jaarlijkse groei gaat stoppen.Van krimpende zorgkosten is echter geheel geen sprake, alle berichten over ontslagen ten spijt. Wel gaat heel veel energie en tijd zitten in de veranderingen zelf.
Het feit dat we jaarlijks 30 miljard euro meer uitgeven dan we hebben, is uiteraard niet alleen te wijten aan de zorg. Het zou zeer verstandig zijn dat we met elkaar de verantwoordelijkheid nemen om, nu we geen honger hebben en dus geen brood hoeven te stelen, gewoon zorgen dat we niet meer geld uitgeven dan we te besteden hebben. En de toekomstige generatie dus niet met onze schulden opzadelen, als erfenis van onze zogenaamde solidaire, maar niet afbetaalde, samenleving. Dat vraagt ook stevige keuzes op andere terreinen dan zorg alleen, want de zorgkosten beslaan ‘maar’ 30 procent van de rijksbegroting. Verzekeraars en aanbieders komen tot betere en echte keuzes, als ook helder is dat de uitgaven begrensd zijn, en dus niet alles kan.
Grenzen stellen
Specifiek voor de zorg: de politiek (maar dat zijn we uiteindelijk allemaal) moet inzien dat keuzes in het stelsel nodig zijn, om solidariteit in stand te houden. We leggen de rekening neer bij een ander. Oproepen om extra geld voor specifieke doelgroepen, of stijgende zorgkosten in het algemeen, zijn beloften op de pof, als we ook niet het lef hebben aan te geven hoe we dat dan gaan betalen binnen een sluitende begroting.
Een land, dat toenemend mensen via de voedselbank moet voeden, zou ook grenzen moeten stellen aan het alsmaar doorbehandelen van patiënten, zonder enige beperking. Een kleiner basispakket, patiënten leren omgaan met beperkingen in plaats van alles maar proberen te behandelen, en een grotere eigen bijdrage aan de zorgkosten (in geld of tijd middels mantelzorg), gerelateerd aan feitelijke consumptie van zorg, zet ook de burger in de goede stand. En daarmee krijgt de burger zelf weer meer de regie in het maken van de afweging of iets wel of niet de moeite en het geld waard is.
Solidaireit
Zo komt er ook ruimte voor solidariteit die binnen de huidige generatie zelf wordt opgelost en betaald.Waardoor we ook met elkaar echt elkanders lasten dragen, zonder de rekening te verschuiven naar de toekomst.
Wout Adema
Wout Ademais directeur inkoop medisch specialistische zorg en GGZ bij de divisie Zorg & Gezondheid van Achmea