Ik kijk graag naar Extreme Makeover Home Edition. Voor een uiterst armlastig stel, in minder dan een krot van een woning, wordt in een week tijd een compleet over-the-top kasteel neergezet, terwijl de familie des huizes – voor het eerst in jaren – op vakantie gaat. Liefst naar Disneyworld of New York.
Randvoorwaarden zijn wel dat de uitverkorenen hebben eerst een video hebben gemaakt en verzonden waarin ze laten zien dat ze: a) extreem geweldig want sociaal, positief en warm zijn, bijvoorbeeld omdat een huisgenoot zich belangeloos voor anderen inzet; maar b) in mensonterende omstandigheden leven en c) bovendien ook moeten zorgen voor tenminste één maar liefst meer personen die iets heel ergs/bijzonders mankeren of gedaan hebben en dus d) het verdienen boven anderen, enne, e) ze hebben ook geen andere hoop meer. O ja. Het liefst is ook nog f) het huis zelf deel van het probleem.
Verschil maken
De teamleden zijn alle zeer begaan met de zieligheid van de ander en zijn elke keer weer heel blij een verschil te kunnen maken, met dank aan een landelijke tv-zender en grote sponsors die nadrukkelijk in beeld verschijnen of genoemd worden. Als het even wil wordt een grote held van de familie erbij getrokken voor extra dramatiek en het vasthouden van een hamer is er ook nog een inzameling om het gezin een voorlopig zorgeloze toekomst te geven.
Kijkcijfers
De logistiek achter het programma is natuurlijk waanzinnig. Er moet een gigantische batterij ‘vrijwilligers’ gecharterd worden, men plant, tekent, bestelt en doet zich achter de schermen suf, en er worden legioenen aannemers en uitvoerenden geregeld (die nooit op het idee zouden zijn gekomen om te helpen als er geen nationale tv was) maar er wordt vrolijk gedaan alsof het idee in de bus op weg naar nergens wordt verzonnen. De redactie van het programma moet wekelijks bakken van dit soort video’s ontvangen, waarin mensen vrolijk hun ellende etaleren en liefst ook nog worden aangeprezen door buurtgenoten. De vraag is natuurlijk waarop de redactie tippelt, want uiteindelijk gaat het om de kijkcijfers en de reclamezendtijd.
Vangnetten
Want eigenlijk is het porno. Zielige-mensen-porno die verschrikkelijk sexy wordt gebracht. Het geile van het grote gebaar in tijden van extreme nood. Maar in een stelsel dat kansloze individuen niet erkent en zich geen bal aantrekt van minder bedeelden. Waarin degenen die gevangen zitten zichzelf eerst als kermisattractie tentoon stellen met hun eigen video, alvorens beloond te worden voor de moed zichzelf zo te kleineren. Waarin mensen zorg niet kunnen betalen omdat de verzekeraar zich terugtrekt of zich verschuilt achter kleine lettertjes (Sicko!) of die al lang hun baan kwijt zijn of hebben moeten opgeven om te zorgen, die tegen een aandoening strijden waartegen nauwelijks te strijden valt, die door de grote gaten van de sociale vangnetten kukelen en waar nu ook de – weliswaar krakkemikkige, maar toch – nieuwe verzekering voor langdurende zorg, de CLASS Act, door het ijs is gezakt.
Bijzondere tijden
En in Nederland gaan we nu maatregelen stapelen. De miljoenennota is nog maar net droog of het CPB waarschuwt al voor sterkere bezuinigingen. En als de euro echt door het lint gaat, is het nog maar het begin. Nu weer Dexia. Wie volgt? Op moment van schrijven komt China de EU te hulp. Hè? Het worden bijzondere tijden, waarin de vraag centraal komt te staan of we ook dit soort porno gaan krijgen. Of houden we het roer recht genoeg om een menswaardig bestaan voor iedereen te handhaven? Eigen verantwoordelijkheid? Of ‘Samen voor ons eige’? Wie het weet mag het zeggen.