175411832
In de zorg komt steeds meer aandacht voor maatwerk. Initiatieven waarbij de patiënt centraal staat botsen echter vaak met bestaande structuren waarin behandelingen geënt zijn op gemiddelden. Om persoonsgerichte zorg tot een succes te maken, is samenwerking binnen en buiten de zorgketen een must. Dit staat in het vrijdag verschenen trendrapport ‘De zorg, ongelijk voor iedereen’ van advies- en onderzoeksbureau FWG.
FWG signaleert dat in de zorg steeds meer aandacht is voor wat voor de unieke persoon in zijn of haar specifieke context de beste uitkomst is. Daarbij wordt ook gekeken naar welke problemen er nog meer in iemands leven spelen. Komt hoofdpijn bijvoorbeeld door slaapproblemen, is er stress door armoede of zijn er zorgen om een familielid? Dit vraagt volgens het onderzoeksbureau om een brede aanpak op alle niveaus. Daarbij vervagen niet alleen de grenzen tussen organisaties, branches en lijnen in de zorg, maar ook tussen de verschillende domeinen wonen, werken, onderwijs en zorg.
Er ontstaan steeds meer initiatieven rondom deze ‘brede aanpak’, ziet FWG. Die worden echter nog regelmatig in de weg gestaan door bestaande structuren en belangen. Het huidige systeem gaat volgens het trendrapport vooral uit van gemiddelden: de gemiddelde mens en het meest gebruikelijke verloop van een ziekte. In de praktijk kunnen zich echter maar weinig mensen met ‘een gemiddelde’ identificeren, aldus de onderzoekers.
Geldstromen
Andere belemmerende factor is dat geldstromen vaak leidend zijn bij het organiseren van zorg. Ook bemoeilijken financieringsschotten het samenwerken rondom de cliënt, stelt FWG. Desondanks gaan partijen op zoek naar manieren om – zo nodig buiten het systeem om – alsnog die persoonsgerichtere aanpak vorm te geven. Zo neemt CZ schulden over van verzekerden met betalingsproblemen, omdat het oplossen van schulden volgens de zorgverzekeraar een bewezen effect heeft op de gezondheid. Ook ontstaan er nieuwe financieringsvormen die een integrale aanpak ondersteunen en gericht zijn op het resultaat van de geleverde zorg voor de patiënt.
FWG ziet ook nieuwe functies ontstaan op dit gebied, zoals de zogenoemde ‘zorgmartials’ binnen een gemeente. Zij hebben het mandaat om dwars door bestaande structuren en regels heen te gaan. De overtuiging groeit dat het systeem niet langer leidend, en zeker niet belemmerend mag zijn bij het bieden van goede zorg, aldus de opstellers van het rapport.
Zelfredzaamheid
Op het streven naar meer zelfredzaamheid en eigen regie van de patiënt komt steeds meer kritiek, constateert FWG. “De grenzen aan de eigen regie komen in zicht en er rijzen vragen over de (gewenste) rol van de overheid. Welk vangnet blijft noodzakelijk? Wanneer mag of moet de overheid ingrijpen? Zien we hier de eerste tekenen van centralisatie waarbij de overheid weer taken naar zich toetrekt?”
Wat betreft het zorgarbeidsmarktsbeleid ontbreekt het volgens FWG aan een langetermijnvisie. “We zien enerzijds hoe verregaand innovatief de sector is en anderzijds hoe weinig de toekomst centraal staat in de huidige arbeidsmarktdiscussie.” Het is volgens het onderzoeksbureau “tijd voor strategische personeelsplanning waarin de inzet van robots serieus wordt overwogen om het arbeidsmarkttekort tegen te gaan”.