De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) dwingt zieken huizen tot dure, onbewezen en soms irrelevante maatregelen op het gebied van infectiepreventie. Dit kan uiteindelijk negatieve effecten hebben op de kwaliteit van zorg. Dat stellen arts-microbiologen van zes academische en topklinische ziekenhuizen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (NTvG).
Met het artikel reageren de arts-microbiologen op onderzoek waarmee de IGZ in december 2013 naar buiten trad. In ‘Keten van infectiepreventie in ziekenhuizen breekbaar’ constateert de IGZ dat de Nederlandse ziekenhuizen de richtlijnen en op het gebied van infectiepreventie onvoldoende naleven. Daaruit blijkt volgens de inspectie dat er binnen ziekenhuizen onvoldoende besef leeft dat goede infectiepreventie een voorwaarde is voor veilige zorg. Erger nog is volgens de IGZ dat de ziekenhuizen niet goed voorbereid zijn op de groeiende dreiging van resistente bacteriën.
Geen doseerbeker
De arts-microbiologen plaatsen vraagtekens bij het IHZ-onderzoek. Volgens hen heeft de IGZ uitsluitend gescoord op het letterlijk naleven van de richtlijnen, zonder de verschillende aspecten te waarderen op relevantie. Als voorbeeld noemen ze het schoonmaakbeleid in het UMC Utrecht, waar schoonmakers zelf mogen besluiten of ze patiëntenkamers klam-vochtig schoonmaken. “Er was geen doseerbeker voor het toe te voegen water en daarmee scoorde het ziekenhuis een onvoldoende voor het onderdeel ‘schoonmaak’”, aldus de zes arts-microbiologen.
In algemene zin is de relevantie van de IGZ-indicatoren voor de patiëntveiligheid niet duidelijk, betogen de zes. “De IGZ heeft zich beperkt tot het meten van procesindicatoren, terwijl de relevante en beschikbare uitkomstindicatoren niet meegenomen zijn.” Bovendien gaat het om een veelheid van maatregelen, terwijl de effectiviteit van geen enkele individuele maatregel wetenschappelijk is vastgesteld.
Geen garantie
Toch wil de IGZ deze maatregelen dwingend opleggen. De hieruit resulterende ‘verbeteracties’ lijken op het eerste gezicht positief, maar kunnen volgens de arts-microbiologen ook negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit van de gezondheidszorg. “In een aantal ziekenhuizen is al berekend dat de kosten van de door de IGZ gewenste aanpassingen aan de isolatiekamers honderd duizenden euro’s zullen bedragen, zonder enige garantie dat de patiëntenzorg daardoor veiliger wordt”, aldus de zes.
Onterecht gevoel
Bovendien zullen ziekenhuizen hun infectiepreventie afstemmen op de scoreformulieren van IGZ, waardoor andere al dan niet zelf gedefinieerde verbetertrajecten niet uitgevoerd worden. “Nog het kwalijkst is dat patiënten ten onrechte het gevoel krijgen dat er op dit moment binnen de Nederlandse ziekenhuizen een onveilige situatie bestaat”, constateren de arts-microbiologen, terwijl de incidentie van ernstige ziekenhuisinfecties tot de laagste ter wereld behoort.
De arts-microbiologen doen een klemmend beroep op de IGZ om in overleg met de beroepsgroepen objectieve en voor de patiëntveiligheid relevante indicatoren op te stellen. Onder de auteurs hoogleraar infectieziekten Marc Bonten van het UMC Utrecht, die ten tijde van de klebsiella-uitbraak in het Maasstad Ziekenhuis werd aangesteld als supervisor.