Beeld: Andrii Yalanskyi/Stock.adobe.com
Om dit te realiseren moeten zorgaanbieders met elkaar de planbare zorg herverdelen. Dit blijkt uit onderzoek van PwC Strategy&, uitgevoerd in opdracht van branchevereniging Zelfstandige Klinieken Nederland. ZKN: “Dit rapport maakt inzichtelijk hoe we een groot deel van het verwachte personeelstekort in de medisch-specialistische zorg kunnen dempen. En het biedt concrete handvatten hoe klinieken meer kunnen bijdragen aan toegankelijkheid.”
Meer zorg naar focusklinieken
Met de huidige manier van werken zou er in 2033 een personeelstekort zijn ontstaan van ongeveer 47.000 medewerkers in de medisch-specialistische zorg. PwC Strategy& berekende dat van de huidige planbare zorgvolumes tot 2,8 miljard euro extra in een focusklinieksetting kan worden uitgevoerd. Op deze manier worden 9.000 tot 14.000 zorgmedewerkers vrijgespeeld. Dit is 20 tot 30 procent van het verwachte arbeidsmarkttekort.
Focusklinieken en ziekenhuizen
Geïntegreerde ziekenhuizen bieden acute zorg, chronische zorg en electieve zorg onder één dak. Focusklinieken bieden een specifiek deel van het palet van zorg van algemene ziekenhuizen, gericht op hoog-volume/veel voorkomende zorg. Focusklinieken zijn als businessmodel innovatie vanuit ziekenhuizen ontstaan en hebben inmiddels al een fors marktaandeel in Nederland: ongeveer 6 procent van het budget en ongeveer 17 procent van het aantal patiënten. PwC deed in opdracht van ZKN onderzoek naar de potentie van klinieksgewijze organisatie van planbare zorg. De onderzoekers stellen dat hun onderzoek niet is bedoeld om aan te tonen wie ‘beter’ is: focusklinieken of ziekenhuizen. “Beide type instellingen hebben andere kenmerken, zijn daarin complementair en hebben op basis daarvan een plek in het zorglandschap. Het punt dat wij onderzoeken is welke nieuwe perspectieven businessmodel innovatie in de zorg geeft om maatschappelijke waarde te ontsluiten.” Het rapport is geschreven op basis van interviews, empirische data en literatuuronderzoek.
Zorgherschikking
Om de besparing op personeel te realiseren, moet zorg worden herverdeeld. Door planbare zorg, die nu nog in umc’s en topklinische ziekenhuizen wordt gedaan, in separate klinieksetting te beleggen, kan efficiencywinst worden geboekt. De inschatting is dat het gaat om tot 2,8 miljard euro extra aan additionele electieve zorgvolumes. Bij deze herverdeling is volgens PwC de regiotafel de plek om dit af te stemmen. Met de voorgestelde verschuiving kunnen umc’s en topklinische ziekenhuizen zich focussen op meervoudige medisch-complexe zorg.
Meer passende zorg
PwC geeft als belangrijk aandachtspunt mee dat passende zorg moet worden geagendeerd binnen focusklinieken om te voorkomen dat nieuw aanbod leidt tot meer zorgvraag door ruimere indicatiestelling voor ingrepen. Mede op basis van dit advies heeft de Algemene Ledenvergadering van ZKN onlangs besloten per 2026 passende zorg onderdeel te maken van het ZKN-keurmerk.
Samenwerking
PwC geeft ook aan dat er een antwoord nodig is op de mogelijke schaaluitdagingen van geïntegreerde ziekenhuizen, zoals dienstbezetting voor acute zorg en opleidingen. Het is belangrijk dat deze door volumeverschuivingen van electieve zorg niet onder druk komen te staan. ZKN-voorzitter Hanneke Klopper: “Ook aan de AZWA-tafel passeerden deze thema’s de revue en dat is legitiem. Een bredere maatschappelijke rol voor klinieken betekent ook dat we meedenken en meehelpen om de beschikbaarheidsfuncties van ziekenhuizen te behouden.”
