Beeld: blende11.photo/stock.adobe.com
Onlangs publiceerde Kompas in de zorg in samenwerking met BS Health Consultancy een factsheet Kwaliteitsindicatoren per aandoening medisch specialistische zorg. Daarin rapporteert het over de kwaliteitsgegevens voor twintig oncologische behandelingen, die over 2024 door de betreffende wetenschappelijke verenigingen zijn aangeleverd bij het Zorginstituut Nederland.
Volumenorm
Belangrijke informatie daarin vormt de SONCOS-volumenorm. Ziekenhuizen die voor een bepaalde behandeling de volumenorm niet halen, lopen risico met betrekking tot de vraag of ze die behandelingen mogen blijven uitvoeren. Een ziekenhuis dat structureel de volumenorm voor een bepaalde behandeling niet haalt, kan die zorg verliezen. Afgelopen maart al werden in het kader van het IZA de volumenormen voor 18 complexe oncologische en vaatchirurgische behandelingen aangescherpt – de zogenaamde eerste tranche. Voor de tranches twee en drie zijn de gesprekken nog in volle gang.
Niercelcarcinoom
De gegevens in deze factsheet betreffen 20 behandelingen: 9 behandelingen met een volumenorm van minimaal 20 behandelingen per jaar per instelling en 11 behandelingen met een volumenorm van minimaal 10 behandelingen per jaar. Voor deze 20 behandelingen blijkt dat 6 procent van de instellingen die ze uitvoeren op minimaal een van die behandelingen niet aan de volumenorm heeft voldaan in 2024.
Van deze 20 behandelingen zijn er drie waarvoor de volumenorm maart jl. is aangescherpt: de behandelingen met betrekking tot Niercelcarcinoom. Partiële nefrectomieën en operatieve oncologische ingrepen in geval van Niercelcarcinoom zijn gegaan van minimaal 10 naar minimaal 20 behandelingen per jaar die een centrum moet uitvoeren om aan de norm te voldoen. Verder is in maart 2025 afgesproken dat voor systeemtherapie-bij-Niercelcarcinoom een prevalentie van 50 per jaar per centrum geldt voor zogenoemde echelon 1-expertisecentra. De in eerste instantie voorgestelde norm van 75 per locatie per jaar voor de lokale behandeling bij verdenking op niercelkanker werd tijdens de onderhandelingen bijgesteld naar 50, omdat de impact daarvan als te groot werd gezien.
Topklinisch
Opvallend onder de instellingen die de norm niet halen, is het aantal topklinische ziekenhuizen. Onder de 27 ziekenhuizen die de norm niet halen zijn 17 topklinische ziekenhuizen, versus 9 perifere ziekenhuizen en 1 umc. Verdere concentratie van oncologische zorg zal bijgevolg primair onder topklinische ziekenhuizen moeten plaatsvinden.
Het UMC Utrecht is het enige universitaire centrum dat bij een behandeling onder de norm blijft en dat is het aantal HIPEC behandelingen voor colorectaal tumor. Overigens zitten de andere umc’s met betrekking tot die behandeling ook vrij laag.
Concentratieslag
Verder valt op dat het aantal rectumresecties colorectaal carcinoom juist onder de maat is bij drie perifere ziekenhuizen, te weten Rivas Beatrixziekenhuis, Rode Kruis Ziekenhuis en Van Weel-Bethesda.
Tot slot blijken drie ziekenhuizen bij twee behandelingen de volumenorm niet te halen. Dat zijn Gelderse Vallei, Noordwest Groep en IJsselland. Gezien deze uitkomsten en de verwachting dat voor bijna alle genoemde behandelingen de normen verder aangescherpt zullen gaan worden, betekent dit dat er in de nabije toekomst nog een aanmerkelijke concentratieslag gemaakt moet gaan worden.
