Minister kort Wlz-budget met 3 procent en jaagt ActiZ in de gordijnen

© Jürgen Fälchle / stock.adobe.com

Dat schrijft minister Helder van VWS in een brief aan de Tweede Kamer. De besparingen moeten komen uit meerjarige contracteerruimte en de ‘doorontwikkeling’ van het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Zij voegt hieraan toe dat zorgverzekeraars de maatregelen dienen door te voeren in hun contractering en het gemiddelde kortingspercentage in de prijsafspraken niet mogen verlagen. 

De kortingen waren al aangekondigd in het coalitieakkoord, maar schieten de ouderenzorgbranche toch in het verkeerde keelgat. Ellen Maat, zorgbestuurder en lid kerngroep Wonen & Zorg van ActiZ, vindt dit onverantwoord. “Deze besparing is veel te voorbarig: waarom wil de minister besparen op beleid waarvan de impact nog niet duidelijk is?“ 

Wlz-kosten stijgen

De kosten van de Wlz nemen tot 2027 toe met naar schatting 5 miljard euro. Helder wijst in dit verband op de toenemende druk op de zorg vanwege vergrijzing, toenemende zorgvraag, innovatie, krapte op de arbeidsmarkt en zogenoemde ‘beleidsambities’ rond passende zorg, verpleging & verzorging en digitalisering. Het kabinet hoopt de kostenstijging met de maatregelen te beperken tot 4,3 miljard euro.   

Meerjarige contracten en -budgetten

Hoewel het coalitieakkoord spreekt over een verplichting tot het aangaan van meerjarige contracten met budgetafspraken, kiest het kabinet er nu voor om deze verplichting voor Wlz-uitvoerders te laten vallen. Dat geeft zorgverzekeraars de ruimte om nieuwe zorgaanbieders te contracteren en om voorwaarden te stellen aan zorgaanbieders die voor meerjarige financiële afspraken in aanmerking willen komen.  

Het coalitieakkoord geeft daarnaast aan dat er een meerjarig financieel Wlz-kader voor de langdurige zorg beschikbaar komt voor zorgaanbieders die geen meerjarig contract afsluiten. Binnen dit meerjarige financiële kader is een zogenoemde doelmatigheidsombuiging (=bezuiniging) opgenomen. Zorgaanbieders moeten in lijn hiermee hun bedrijfsvoering aanpassen en hun zorg doelmatiger organiseren. Zij mogen nog wel zelf beslissen hoe ze dit gaan doen. De opbrengst van deze maatregel loopt op van 125 miljoen euro in 2024 tot 245 miljoen euro in 2025. Vanaf 2026 is de besparing 135 miljoen structureel, dat is ongeveer 0,5 procent van het macrobudget.

Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg

In 2017 is 2,1 miljard euro vrijgemaakt voor het Kwaliteitskader Verpleeghuiszorg. Dat bedrag is sindsdien verhoogd in verband met de reguliere loon- en prijsontwikkelingen. Sinds 2022 zijn deze kwaliteitsgelden volledig verwerkt in de door de NZa vastgestelde maximum- en bandbreedtetarieven.  

Sinds begin 2023 is het zorgveld bezig met de ontwikkeling van een nieuw Kwaliteitskompas voor de zorg aan kwetsbare ouderen, dat de opvolger moet worden van het Kwaliteitskader verpleeghuiszorg. Het Kwaliteitskompas dat intussen de naam ‘Samen werken aan kwaliteit van bestaan’ heeft gekregen, moet een besparing opleveren van 100 miljoen euro in 2024 tot 350 miljoen euro structureel vanaf 2026. Dit betekent een korting van de verpleeghuisuitgaven die uiteindelijk oploopt tot 2,3 procent.

In een brief voorafgaand aan het Kamerdebat over de ouderenzorg op 23 maart schreef minister Helder dat het nieuwe Kwaliteitskompas geen bezuiniging met zich meebrengt. Het gaat volgens haar om “minder groei”. De uitgaven voor de ouderenzorg nemen toe van 15,6 miljard euro in 2022 naar 17,3 miljard euro in 2026. Bovendien investeert het kabinet via het Wozo-programma (Wonen en zorg) ruim 1,5 miljard euro incidenteel in de ouderenzorg.

Ouderenzorg

Maat wijst op de financiële onzekerheden in haar sector: “Hoge inflatie en energiekosten, de herijking van de normatieve huisvestingscomponent en druk op de loonkosten en de toename van personeel dat niet in loondienst is als gevolg van hoger verzuim en personeelskrapte. Daarnaast heeft Zorgverzekeraars Nederland het richttariefpercentage voor de zorginkoop voor 2024 vastgesteld op een lager percentage dan afgelopen jaren (voor de V&V-sector 95,5 procent). En dan komt deze korting daar nog bovenop. Dit is onverantwoord voor de financiële situatie van zorgorganisaties en daarmee voor de continuïteit van zorg.”