“Als mensen me onderuit willen halen, moeten ze toch eerst de feiten goed op een rijtje hebben.” Vooraanstaand Nederlands viroloog Ab Osterhaus reageert donderdag getergd op publicaties in het Financieele Dagblad, waarin wordt gesteld dat hij verder in opspraak is geraakt door zijn voorzitterschap van de internationale organisatie ESWI (European Scientific Working group on Influenza).
‘Financiering door top mondiale vaccin-industrie’
De krant schetst de organisatie als “een Belgische stichting die het gebruik van vaccins promoot en die wordt gefinancierd door de top van de mondiale vaccin-industrie”. Onder meer GlaxoSmithKline (GSK) en Novartis, de twee productenten die Nederland op Osterhaus’ verzoek 34 miljoen vaccins leveren, staan op de lijst van sponsoren, meldt het Financieele Dagblad. “Kennelijk is het jachtseizoen geopend”, zegt Osterhaus in een reactie hierop.
‘Farmaceuten hebben geen zeggenschap’
Osterhaus, die regelmatig in de media optreedt als griepexpert, noemt het ‘buiten alle proporties’ omESWI te verdenken van belangenverstrengeling met de vaccinindustrie. “ESWI is een non-profit organisatie. In het bestuur zitten gerenommeerde influenzaspecialisten die dat werk belangeloos doen. Doel van ESWI is kennis over influenza te verspreiden, bijvoorbeeld in voormalig Oost-Europa waar mensen sterven omdat er geen vaccins zijn. Farmaceutische bedrijven betalen inderdaad aan de stichting, maar hebben verder geen enkele zeggenschap over hoe het geld wordt besteed.”
Sponsoring door vaccin-industrie
Het FD meldt dat Osterhaus ook adviseur is van het BritseJenner Institute, dat zich inzet voor de ontwikkeling van vaccins voor dieren. Dit instituut wordt gesponsord door onder meer deJenner Vaccine Foundation, dat fondsen werft. In de ledenraad zitten vertegenwoordigers van de vaccin-industrie.
Aandeelbelangen versus adviesrol
Osterhaus raakte eind september in opspraak toen bleek dat hij een belang van bijna 10 procent had in ViroClinics Biosciences. Dat bedrijfje verricht in opdracht van de industrie onderzoek en ontwikkelingswerk op het gebied van griepvaccins, inclusief de recente Mexicaanse griep. Osterhaus zegt geen voordeel te hebben aan de Mexicaanse griep.
Aandelen leidden tot beperktere rol
In 2007 beperkte de Gezondheidsraad de rol van Osterhaus binnenViroClinics. Hij ‘degradeerde’ van lid van de adviescommissies tot adviseur over griepkwesties, nadat de Gezondheidsraad de regels rond belangenverstrengeling aanscherpte. De aandelen van Osterhaus in ViroClinics vormden destijds de aanleiding voor de beperking van Osterhaus’ rol.
Geen stemrecht in adviescommissie Klink
Met ministerie van VWS laat wetenop de hoogte te zijn geweest van de belangen die Ab Osterhaus heeft in het bedrijf dat een rol speelt in de ontwikkeling van virusvaccins tegen de Mexiacaanse griep. Osterhaus heeft dit zelf gemeld in een belangenverklaring aan de Gezondheidsraad, waarop de raad heeft besloten om Osterhaus geen stemrecht te geven in de commissie die minister Klink moest adviseren over aankoop van de griepvaccins. Dat schrijft minister Klink in een brief aan de Tweede Kamer. Prof. dr. Osterhaus was als één van de wetenschappelijke experts betrokken bij dit advies. Klink maakt in zijn brief duidelijk dat het gebruikelijk is dat wetenschappers in het vaccinonderzoek samenwerken met het bedrijfsleven. “Zoals voor veel onderzoek geldt, is diepgaand en grootschalig onderzoek op het gebied van ontwikkeling van vaccins alleen mogelijk samen met het bedrijfsleven”, aldus Klink.