Sinds 2011 is men in de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) bezig om landelijk uitkomstdata te verzamelen om zo van elkaar te kunnen leren, de zorg te verbeteren en transparantie te scheppen over de geleverde kwaliteit van zorg. Daarmee loopt de GGZ voorop in zorgland.
Zorgaanbieders, zorgverzekeraars en patiënten hebben de handen ineen geslagen en hiertoe gezamenlijk een initiatief opgericht: Stichting Benchmark GGZ (SBG). Recent besteedde Skipr aandacht aan dit initiatief naar aanleiding van de Trendrapportage GGZ van het Trimbosinstituut. De toon was tamelijk kritisch en gebaseerd op al weer verouderde gegevens. Reden voor SBG om uit de doeken te doen hoe het er nu feitelijk voor staat met het benchmarken.
ROM
De afgelopen jaren is ervaring opgedaan met een methodiek in de GGZ waarbij patiënten gedurende de behandeling periodiek bevraagd worden met gestandaardiseerde vragenlijsten over hun klachten en functioneren. In de GGZ heet dat Routine Outcome Monitoring (ROM). Terugkoppeling van de gegevens biedt de behandelaar een vinger aan de pols bij de patiënt en biedt de patiënt inzicht in wat de behandeling heeft opgeleverd. De ROM methodiek wordt inmiddels landelijk uitgerold.
De ROM gegevens kunnen ook in geaggregeerde vorm gebruikt worden om vast te stellen hoe het groepen patiënten is vergaan. Zo kan de gemiddelde behandeluitkomst worden vastgesteld van de caseload van een behandelaar, van een afdeling, of van een gehele GGZ instelling. Voor het kwaliteitsbeleid is dit een vinger aan de pols bij (onderdelen van) een instelling. Mits aan bepaalde voorwaarden is voldaan (gelijke meetmethodiek en correctie voor casemix verschillen) kunnen deze uitkomsten onderling vergeleken worden en kunnen we er lering uit trekken. Zo wordt transparant wie goede kwaliteit levert en waar nog verbetering mogelijk is. Deze tweede vorm van monitoring, het vergelijken van zorgaanbieders wordt ook wel benchmarken genoemd.
Voorspoedig
In de GGZ verloopt het verzamelen van benchmarkgegevens aan SBG inmiddels voorspoedig: op dit moment wordt ongeveer 65% van alle uitgevoerde behandelingen (DBC’s) aangeleverd en heeft SBG zicht op de uitkomst van 25% van deze DBC’s, omdat ze volledig gemeten zijn (er is een ROM voor- en nameting aangeleverd). De uitrol van ROM groeit jaarlijks met bijna 10% meer gemeten behandelingen. Deze data worden door SBG in samenwerking met het veld geanalyseerd om te onderzoeken welke waarde gehecht kan worden aan de uitkomsten en op welke wijze de zeggingskracht van de data vergroot kan worden.
Waar de GGZ voorheen bekend stond als een black box, waar men problemen behandelde die te complex leken om meetbaar te zijn, zien we tegenwoordig een sector die voorop loopt in het creëren van transparantie over de uitkomst. Dit is transparantie op het vlak dat er het meest toe doet voor het vaststellen van de kwaliteit van zorg: de uitkomst van de behandeling of wat de zorg heeft opgeleverd aan gezondheidswinst voor de patiënt. De GGZ is zo koploper in het verschaffen van transparantie over de kwaliteit door inzicht te bieden in de uitkomst van zorg. De uiteindelijk winnaar is de psychiatrische patiënt, die gebaat is bij transparante zorg die doelmatig (het best mogelijk tegen aanvaardbare kosten) en verantwoord (voldoet aan wetenschappelijke standaarden en richtlijnen) is.
Edwin de Beurs
Inhoudelijk directeur van de Stichting Benchmark GGZ