We zijn veel gezonder dan dertig tot vijftig jaar geleden, maar toch maken we ons grote zorgen over de toekomst van de zorg. Het is tijd voor een grensoverschrijdende discussie.
Nog nooit is de gezondheid van de mens hier in het westen zo goed geweest. Hoewel de recente economische crisis misschien roet in het eten gooit, neemt elk jaar de gemiddelde levensverwachting met een maand toe. Ook voelen veel meer mensen zich gezond.
Complexer
De zorg kost per jaar in Nederland ongeveer 12 procent van het bruto nationaal product. Van elke euro die een Nederlander kan besteden, gaat 12 cent naar de gezondheidszorg. De zorg is veel complexer geworden. Kan in die complexe zorg de kwaliteit geborgd blijven? En als we keuzes moeten maken, hoe maken we die dan op een eerlijke manier, waarbij solidariteit gewaarborgd blijft? Het is logisch dat de overheid zich zorgen maakt over de betaalbaarheid en de toekomst van de gezondheidszorg in Nederland.
Voorzichtig
In het gereguleerde vrijemarktsysteem zijn verzekeraars voorzichtig met hun uitgaven. Ze willen hun winstgevendheid niet onnodig onder druk laten komen. Omdat zij volledig risicodragend zijn, komen hun vergoedingen aan ziekenhuizen, artsen en apothekers onder druk te staan. Artsen vrezen hun vrijheid te verliezen, omdat de overheid of verzekeraar gaat bepalen welke patiënten moeten worden behandeld en op welke manier. De patiënt komt mogelijk niet meer in aanmerking voor sommige geneesmiddelen of interventies en hij kan worden doorverwezen naar een arts waar hij liever niet heen gaat
Bijwerkingen
Door de vergrijzing zal het aantal patiënten met één of meer complexere ziekten toenemen. Ze zullen meerdere geneesmiddelen voorgeschreven krijgen. Complexe middelen die in combinatie tot ernstige bijwerkingen kunnen leiden. Patiënten dienen dus nauwlettend in de gaten te worden gehouden om veiligheid en optimale farmacotherapie te garanderen. De apotheker is hierbij niet meer te missen. Het is van groot belang dat de huisarts en apotheker samen een centrale rol blijven spelen in het bieden van optimale en veilige zorg.
Uitdaging
Helaas worstelen veel westerse overheden nog met het formuleren van een coherente visie over de mogelijkheden om de kosten van de zorg terug te dringen en de kwaliteit van zorg te waarborgen. Mensen worden gezonder ouder, wat betekent dat ze langer en meer aanspraak op zorg maken, in een levensperiode waarin ze niet meer actief op de arbeidsmarkt zijn.
Daarnaast komen er steeds betere technologische mogelijkheden en innovaties op de markt, waarvan we in een solidaire wereld zouden moeten willen dat ze voor zoveel mogelijk mensen toegankelijk gaan worden. Het vrijspelen en verdelen van zorgbudgeten hiervoor is een fikse uitdaging voor beleidsmakers in alle landen in de wereld.
Ingewikkeld
De gezondheidszorg is zeer ingewikkeld georganiseerd. Het voor de zorgverleners in het veld vaak moeilijk te begrijpen waarom beleidsmakers bepaalde keuzes maken. Dat brengt de betrokkenheid om de zorg te optimaliseren in gevaar. Het is dus zaak om de kloof tussen beleidsmakers en zorgverleners zo klein mogelijk te houden.
Als mensen in het veld zich weer betrokken voelen, komt de patiënt mogelijk meer centraal te staan. Dan zal hij begrijpen dat gezondheid een kostbaar goed is en erop vertrouwen dat hij in goede handen is. Als de patiënt de zorgketen via de huisarts binnen komt, moet hij er zeker van kunnen zijn dat hij op de beste manier behandeld wordt en dat zijn zorgverleners voor zijn belangen opkomen en hoge kwaliteit leveren. En dat ze daarbij ook nog empathie en inlevingsvermogen tonen.
Eigen belangen
De uitdaging is dat er heel veel spelers met eigen belangen en eigen agenda’s betrokken zijn in de zorg. Eigenlijk kan niemand ter wereld het complete zorgveld goed overzien. Het ideale zorglandschap wordt door zo veel mogelijk mensen begrepen en er wordt oprecht geïntegreerd samengewerkt. Het is een systeem waarin iedereen zijn rol kent, maar ook over de grenzen van zijn taak heen kan kijken om zo de patiënt op kosteneffectieve wijze door het systeem te loodsen.
Duurzame toekomst
Het is dus essentieel om met elkaar over een duurzame toekomst van de gezondheidszorg te praten, complexe materie transparant en begrijpelijk te maken, met elkaar de belangrijkste zorguitdagingen te definiëren en met elkaar naar oplossingen te zoeken. Oplossingen die draagvlak hebben van alle spelers in het veld; de patiënt en zijn arts niet in de laatste plaats.
De discussies omtrent transparantie, toegankelijkheid, betrouwbaarheid en eigen verantwoordelijkheid laten duidelijk zien dat deze discussie op een neutraal en transparant terrein gevoerd dient te worden. Met het oprichten van de stichting World Healthcare Forum trachten wij deze noodzakelijke discussie met alle partijen te voeren.
Emeritus Prof Jan Verhoef
Klinische Microbiologie en Infectieziekten en oprichter World Healthcare Forum
Met medewerking van Jan-Jaap Verhoef promovendus farmaceutische wetenschappen Universiteit Utrecht en Claudia Rijcken, Head Market Access & Public Affairs Novartis