Bij het thema weerbare zorg denken we allemaal aan de Covid-periode. Hoe we in de ziekenhuizen dag en nacht klaarstonden voor onze patiënten en via het Landelijk Coördinatie Centrum Patiëntenspreiding (LCPS) de verdeling van de bedden regelden.
Calamiteiten
Maar weerbaarheid gaat óók over hoe we ons voorbereiden en omgaan met calamiteiten als internationale conflicten of de gevolgen van klimaatverandering. Zo hadden we in de zomer van 2021 in Limburg een flinke overstroming. De zandzakken stonden voor de deur van het Maastricht UMC+ en het ziekenhuis overstroomde op een paar centimeter na nét niet. De opluchting was groot in Maastricht, terwijl op hetzelfde moment de evacuatie van het ziekenhuis in Venlo, deel van onze ROAZ (Regionaal Overleg Acute Zorgketen)-regio, startte. Een majeure operatie, die ook noodzakelijk kan zijn bij grote stroomstoringen of hacks, waardoor patiëntengegevens niet meer toegankelijk zijn. De continuïteit van de zorgverlening krijgt er dan een flinke uitdaging bij.
Preventie
Een weerbare samenleving vraagt om de basis op orde. De gezondheid van Nederland en de toekomst van onze gezondheidszorg staat steeds meer onder druk door de dubbele vergrijzing, een stijgende zorgvraag en een tekort aan personeel. Om die uitdagingen het hoofd te bieden, is gericht investeren in preventie, onderzoek en innovatie essentieel. Daarom is het onbegrijpelijk dat ingrijpende bezuinigingen op preventie, onderzoek en innovatie niet worden teruggedraaid.
Gedegen wetenschappelijk onderzoek is van levensbelang. In de Covid-tijd zagen we dat het werk van de umc-onderzoekers van onschatbare waarde bleek, bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van vaccinaties. Ook nu wordt er in onze post-Covid expertisecentra belangrijk onderzoek gedaan.
Maar ook voor een gezondere leefstijl, nieuwe AI-toepassingen of levensreddende behandelingen is goed wetenschappelijk onderzoek van wezenlijk belang. Dat onderzoek vindt niet alleen plaats in laboratoria, maar in alle ziekenhuizen, bij huisartsen én in de wijk.
Investeren
Daarom moeten we dus blijven investeren. Helaas raakt juist de afgesproken norm van 3 procent van het bbp voor onderzoek en innovatie met extra bezuinigingen uit beeld. De umc’s zien dit met lede ogen aan. Zonder ingrijpen verliest Nederland zowel economisch als maatschappelijk terrein. Veel kansrijke innovaties blijven dan liggen.
We vragen de politiek te investeren in structurele weerbare zorg. Juist nu is een langjarige investering nodig voor het opbouwen van strategische reserves van hulp- en geneesmiddelen, het versterken van veilige data-infrastructuur en onderzoek naar technologische innovaties.
De umc’s staan klaar met hun onderzoeks- en zorginfrastructuur, om bij te dragen in crisissituaties. In covid-tijd hebben we laten zien dat we snel en flexibel kunnen schakelen en opschalen. Maar om goed voorbereid te zijn, zijn landelijke regie, nauwe samenwerking en politieke steun en middelen hard nodig.
Als de wereld op z’n kop staat, wil je immers dat de zorg klaar staat.
Helen Mertens
Voorzitter van UMCNL (NFU) en voorzitter van de raad van bestuur van het Maastricht UMC+
