Soms is het frustrerend om als directeur van GGZ Nederland te zien hoe resultaten van onderzoek kunnen leiden tot conclusies die daar niet uit kunnen worden afgeleid.
Als je de krant openslaat bijvoorbeeld en leest dat de politie laat weten dat landelijk het aantal meldingen over overlast door verwarde personen met 17 procent is gestegen en als dan meteen een link wordt gelegd met bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg. En als Skipr vervolgens kopt: ‘fors meer overlast door psychiatrische patiënten‘. Ik kan dat niet helemaal plaatsen.
Verband
Dat de politie vaker moet uitrukken voor overlast, dat zal goed kunnen. Maar waar is te vinden dat een toename van overlast op straat komt als gevolg van bezuinigingen op de geestelijke gezondheidszorg en door ambulantisering van behandelingen? En waar is een suggestie op gebaseerd, want die volgt dan ook vaak, dat het alleen nog maar erger zal worden? Er zijn landelijke tv-programma’s die op die manier op ieder incident in de ggz duiken. ‘Is het niet zo dat dit komt doordat er in de ggz te weinig geld is?’ ‘Is het niet te verwachten dat dit allemaal nog vaker gaat gebeuren als gemeenten straks door de nieuwe Wmo 2015 het beschermd wonen moeten betalen?’.
Om maar te beginnen met die cijfers van de politie. Verward zijn hoeft niet hetzelfde te zijn als het hebben van een psychiatrische stoornis. De registratie van incidenten door de politie is zeer globaal. Er worden geen diagnoses gesteld als iemand op straat wordt aangetroffen, de cijfers kunnen niet verder uitgesplitst worden. Schreeuwende of ruziënde buren vallen hier ook onder. Het is waar, de ggz is in transitie en heeft het financieel moeilijk, maar er is geen causaal verband met bezuinigingen in de ggz en ambulantisering.
Ambulantisering
En, dat gaat dan meer in op de argwanende vragen die sommige journalisten stellen, we zien inderdaad dat er meer en meer ambulant behandeld wordt in de ggz. Dat is ook de bedoeling. Mensen willen het liefst in hun eigen omgeving geholpen worden. Dat kan vaak ook heel goed en is voor die patiënten veel beter dan in een instelling. Het vergt een andere aanpak, een andere manier van behandelen. Patiënten, behandelaren en begeleiders moeten daaraan wennen, maar ook anderen. Want bij ambulantiseren gaat het ook om samenwerken met andere partijen zoals gemeenten, woningbouwcorporaties, werkgevers, re-integratiebedrijven, huisartsen en ook de politie. Zonder hen lukt het niet.
Precies daarom heeft GGZ Nederland een tijd geleden al een convenant met de politie afgesloten hoe om te gaan met mensen met een psychische stoornis. En werken we samen in de veiligheidshuizen, participeren we in de sociale wijkteams, in de zorgadviesteams op scholen, werken we in de stichting Samen Sterk zonder Stigma aan de beeldvorming over mensen met psychische stoornissen, etcetera, etcetera. Deze ontwikkeling kost tijd en vraagt leiderschap. Met elkaar moeten we zoeken naar wegen hoe we de zorg en behandeling voor kwetsbare burgers kunnen vormgeven. Dat is niet meer alleen een taak voor de ggz. De bestuurlijke akkoorden zouden alle partijen het houvast moeten geven om het gekozen pad met vertrouwen af te lopen en daarbij past terughoudendheid in het leggen van niet onderbouwde verbanden.
Paul van Rooij
Directeur GGZ Nederland