Alle mensen met een beperking moeten een individueel en afdwingbaar recht op zorg op maat krijgen. Hiermee wordt niet alleen gedoeld op volledige verzorging maar ook begeleiding bij wonen, onderwijs en werk.
Dit bepleit Femke Halsema, voorzitter van Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), in een brief aan de fractievoorzitters van de Tweede Kamer, die ze woensdag heeft overhandigd aan PvdA-fractievoorzitter Diederik Samsom.
Volgens Halsema is er sprake van ‘systeemdwang’ als gevolg van de invoering van de Wet langdurige zorg (Wlz), Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). “Als gehandicapte moet je passen in een wettelijk regime: gebruik maken van bijvoorbeeld een beetje Wmo en een beetje Wlz of alleen tijdelijk een beroep doen op de Wlz kan niet. Jongeren moeten soms vanaf hun 18e plotseling alles zelf regelen of krijgen alleen nog lichte ondersteuning vanuit de Wmo.”
Harde grens
De VGN-voorzitter roept de fractievoorzitters op om voorrang te geven aan de noodzakelijke aanpassing van de wet- en regelgeving om gehandicapte kinderen en jongeren toegang te geven tot de zorg die zij nodig hebben. Ook vraagt ze de politici om jongeren met een licht verstandelijke beperking niet los te laten wanneer ze 18 worden. “De Jeugdwet kent een harde grens van 18 jaar terwijl deze jongeren juist daarna hulp nodig hebben om zo zelfstandig mogelijk te wonen en werken.” Volgens haar vereist dit financiële ondersteuning, een leer-werktraject en begeleiding naar werk, zodat deze jongeren in staat zijn een zelfstandig leven op te bouwen.
Halsema wijst erop dat gemeenten de toegenomen beleidsvrijheid verwarren met het recht om in de bedrijfsvoering eigen keuzes te maken. Het gevolg: in 390 gemeenten zijn 126 duizend productcodes bedacht, terwijl het in de AWBZ om enkele tientallen ging. Zij pleit ervoor om verplichte standaarden in te voeren voor de gemeentelijke bedrijfsvoering. “Gemeenten behouden dan wel hun beleidsvrijheid maar hebben ook de plicht om elke gehandicapte zonder administratieve rompslomp zo te faciliteren dat deze zo zelfstandig mogelijk en waardig kan leven.”
Extra investeringen
In de brief vraagt Halsema niet om extra investeringen, al stelt ze en passant dat die wel welkom zouden zijn. “Toen het kabinet in mei de geplande bezuiniging van 175 miljoen schrapte, is er opgelucht ademgehaald. Sinds 2011 is het laatste vet van de botten geschraapt door de 800 miljoen die is ingehouden. Nieuwe bezuinigingen hadden betekend dat gehandicapten in instellingen minder dagbesteding hadden gehad, en de broodnodige zorg en aandacht was gerantsoeneerd.”
Diederik Samsom reageerde door te zeggen dat bezuinigingen op langdurige zorg “niet hoeven en dus niet gaan gebeuren”. Omdat het financieel beter ging met Nederland, in de woorden van Samsom, heeft het kabinet eerder dit jaar besloten om 175 miljoen euro extra uit te trekken voor gehandicaptenzorg en een bezuiniging van 400 miljoen euro in de ouderenzorg terug te draaien.