“Door alle steunregelingen lijken ziekenhuizen er voor 2020 goed af te komen. Maar als je bijvoorbeeld kijkt naar de investeringen, dan blijven die achter”, merkt David Ikkersheim, partner bij KPMG Health, op. Hij vindt het vooral opmerkelijk dat ziekenhuizen niet meer investeren in bijvoorbeeld IT-systemen, terwijl ze meer op digitalisering zouden moeten inzetten. Alle cijfers over 2020 zijn er nog niet, maar KPMG verwacht dat deze ontwikkeling niet zomaar is veranderd. “Als je weinig geld overhoudt, is er ook weinig ruimte om te investeren. Dat baart ons wel zorgen.”
Druk op ziekenhuizen
Voor de komende jaren verwacht KPMG flinke druk op de dagelijkse gang van zaken bij ziekenhuizen. De zorgvraag blijft stijgen, gemiddeld 1,4 procent tot 2040. Maar door de coronapandemie en het stuwmeer aan uitgestelde reguliere zorg dat moet worden ingehaald, zal het op korte termijn flink drukker zijn.
Eerder voorspelde de Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie dat het wel anderhalf tot twee jaar kan duren voordat uitgestelde operaties zijn ingehaald. Tegelijkertijd stijgt het personeelstekort in de zorg. In 2022 wordt een tekort verwacht van 55.000 zorgprofessionals.
Patronen van vroeger
KPMG waarschuwt verder dat ziekenhuizen na de coronacrisis niet moeten terugvallen in de patronen van vroeger als het gaat om digitalisering. “Als ziekenhuizen, maar ook verzekeraars met hun inkoop, er niet vol op inzetten, is de kans groot dat we terugschieten naar de methodes van vroeger”, zegt Ikkersheim.
“Controlebezoeken moeten we zoveel mogelijk digitaal doen. Je zou ook verwachten dat verzekeraars eisen stellen aan de verhouding tussen digitaal en fysiek. Verzekeraars kunnen dat zien in de declaraties. Natuurlijk is 2020 niet de standaard voor digitalisering in de zorg, maar het liet wel zien wat mogelijk was.”
Kosten verlagen
Door onder meer digitalisering, maar ook door ontwikkelingen zoals de Juiste zorg op de juiste plek (JZOJP), krijgen ziekenhuizen op de langere termijn te maken met een dalend aantal patiënten, merken de opstellers van het rapport op. Vooral kleinere ziekenhuizen gaan hier de gevolgen van ondervinden. Algemene ziekenhuizen lopen door deze ontwikkelingen het risico om in 2030 zo’n 30 tot 55 procent minder patiënten te behandelen.
Ook topklinische ziekenhuizen en umc’s moeten rekeningen houden met een daling van 10 tot 20 procent in 2030. “De vraag is hoe snel ziekenhuizen kosten kunnen verlagen”, aldus KPMG. “De marges zijn nu al dun. Bij een hypothetische kostenstijging van 1 procent is ruim 30 procent van de ziekenhuizen verlieslatend.”
Op de ‘patronen van vroeger’ behoeft men zeker niet neer te kijken, integendeel! Ondanks alle moderne middelen, de horde aan managers en consultants en tot de tanden toe gewapende zorgverzekeraars, stonden de ziekenhuizen vroeger er vele malen beter voor dan nu! Alles werd door het ziekenfonds of zorgverzekeraar betaald, er waren geen wachtlijsten en het personeel was uiterst tevreden!
Met verhalen over ‘vroeger was alles beter’ (Met alle respect voor Dirkse) schieten wij niks op. De hoofdlijn van het KPMG-verhaal (ziekenhuizen moeten niet op de zelfde voet doorgaan) klopt. Kern van de kwestie ligt denk ik niet hoofdzakelijk bij gebrek aan digitalisering. Maar bij het gegeven dat 40% van de huidige zorg die in het ziekenhuis wordt verleend daar eigenlijk niet thuis hoort (zorg op de verkeerde plek) . Het kan veel goedkoper (en patiëntvriendelijker) buiten het ziekenhuis. Dat dit nog niet plaats vindt heeft te maken met financiering (omzetverlies) van ziekenhuizen en belangen van medisch specialisten. Oplossingen zijn er wel (voor ziekenhuizen + specialisten) maar dat vereist lange termijn (financieel) beleid van verzekeraars en overheid gezamenlijk. Sinds het wegvallen van minister Bruins is het ziekenhuisbeleid al twee jaar stil komen te liggen. Het is dus wachten op een nieuw kabinet. In 2022 komt het ziekenhuis beleid weer op gang. Tot die tijd gebeurt er weinig en ook niet op gebied van digitalisering. Hoe nodig ook.
“Algemene ziekenhuizen lopen door deze ontwikkelingen het risico om in 2030 zo’n 30 tot 55 procent minder patiënten te behandelen”?
.
Dat zou heel mooi zijn, want dat betekent dat de ziekenhuiszorg veel kosteneffectiever wordt. Uitgaande van gelijkblijvende patiënttevredenheid kan iedereen dat goed gebruiken. Maar ik vind het heel moeilijk te geloven. De zorgkosten stijgen exponentieel met de leeftijd, en de vergrijzing is nog lang niet op zijn hoogtepunt.