Nederlanders zijn weer meer bereid geworden om bij te dragen aan de zorgkosten van anderen. Bijna driekwart van de mensen was in 2017 bereid om via de basisverzekering te betalen voor zorgbehandelingen waar zij zelf geen gebruik van maken, tegenover 63 procent in 2015.
Dit blijkt uit de nieuwste Barometer Solidariteit in het Nederlandse Zorgstelsel van onderzoeksinstituut NIVEL.
In Nederland wordt via de zorgpremie voor het basispakket bijgedragen aan de betaling van de zorgkosten van zowel onszelf als van anderen. De resultaten van het NIVEL-onderzoek laten zien dat mensen over het algemeen solidair zijn met anderen. Er zijn wel verschillen in de mate van solidariteit. Met mensen die ‘pech’ hebben is meer solidariteit dan met mensen die schijnbaar zelf invloed kunnen uitoefenen op hun gezondheid. Zo kunnen mensen die een genetische aanleg hebben voor een ziekte op meer bereidheid om bij te dragen rekenen dan mensen die een ongezonde levensstijl hebben. Rokers, mensen die ongezond leven en mensen die veel alcohol drinken kunnen op de minste solidariteit rekenen.
Een hoge mate van solidariteit is er met mensen die veel zorg gebruiken. Voor deze groepen geeft het overgrote deel van de mensen aan dat zij evenveel zouden moeten betalen voor de basisverzekering als mensen die geen genetische aanleg hebben, in goede gezondheid verkeren en mensen die weinig zorg gebruiken.
Hoogopgeleiden
Volgens het NIVEL zijn hoogopgeleiden het meest bereid om op te draaien voor anderen, terwijl laagopgeleiden het minst solidair zijn. Verder blijkt dat door de jaren heen mensen met een matige tot slechte gezondheid steeds minder bereid zijn geworden mee te betalen aan zorgbehandelingen van anderen. “Dit is opvallend aangezien dit de groep is die waarschijnlijk baat heeft bij een solidair zorgsysteem”, aldus de onderzoekers.
Bij de vorige peiling, in 2015, was nog sprake van een ‘dip’ in solidariteit. De bereidheid om te betalen voor andermans zorgkosten was toen gedaald van 73 procent in 2013 naar 63 procent in 2015. Maar over het algemeen is in Nederland volgens het NIVEL sprake van een hoge mate van solidariteit.
Mechanismen
Vervolgonderzoek is nodig om inzicht te krijgen in de onderliggende mechanismen die invloed kunnen hebben op solidariteit in de zorg, stellen de onderzoekers. Zo zou het netwerk van personen invloed kunnen hebben op solidariteit. “Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat iemand met een chronisch ziek familielid meer bereid is te betalen voor een ander. Kennis zou eveneens invloed kunnen hebben op de attitude ten opzichte van solidariteit in het zorgsysteem. Bijvoorbeeld wanneer iemand niet weet hoe solidariteit in het systeem werkt, kan hij minder bereid zijn te betalen voor een ander”, aldus de onderzoekers.
Het NIVEL brengt de Barometer Solidariteit uit om te meten of mensen bereid zijn zorgkosten te dragen voor anderen en hoe dit verandert over de tijd. Hiertoe legt het onderzoeksinstituut sinds 2013 elke twee jaar een vragenlijst voor aan een selectie van het Consumentenpanel Gezondheidszorg. Dit panel bestaat uit ongeveer 12 duizend personen van 18 jaar en ouder.
