Het aantal zorgbestuurders met een vaste baan daalt. In plaats daarvan krijgen ze vaker een tijdelijk contract of worden ze als ‘externe’ ingehuurd. Circa één op zes werkt inmiddels op tijdelijke basis. De ontwikkeling baart deskundigen zorgen.
Het aantal tijdelijke en extern ingehuurde bestuurders is sinds 2008 met 40 procent gegroeid. In 2012 had een op de zes zorgbestuurders geen vaste aanstelling. Dat blijkt uit analyse van de jaarverslagen van zorginstellingen over de jaren 2008 tot en met 2012. Een steekproef onder veertig bestuurders in 2013 laat zien dat de ontwikkeling aanhoudt. Onder tijdelijke bestuurders wordt verstaan bestuurders met een contract voor bepaalde tijd, een contract als ‘externe’, een functie als ‘interim bestuurder’ of ‘waarnemer’.
De stijging heeft meerdere oorzaken. Zo nemen raden van toezicht makkelijker afscheid van falende bestuurders of topfunctionarissen die in opspraak zijn geraakt. Dan is met spoed een interim bestuurder nodig. Anderzijds speelt ook schaalvergroting een rol, waarbij de bestuurder in dienst is van de topholding. De zorginstellingen die onder de holding vallen, huren de bestuurder dan als externe in. Ze betalen de holding daarvoor een managementfee.
Wisselend beleid
De ontwikkeling heeft ook te maken met het wisselende beleid van de overheid en zorgverzekeraars, zeggen betrokkenen. Dit maakt het voor toezichthouders lastig om een functieprofiel voor bestuurders op te stellen gericht op de lange termijn. Ze kijken maximaal een of twee jaar vooruit. Dit verklaart bijvoorbeeld de toename van het aantal bestuurders met een tijdelijke aanstelling. Toezichthouders kunnen zo makkelijker afscheid nemen als de situatie wijzigt en er een ander type bestuurder nodig is.
De stijging van het aantal tijdelijke bestuurders baart governancedeskundigen zorgen. Zij stellen dat de bestuurlijke continuïteit erdoor in gevaar komt. Ook stellen ze dat externe bestuurders vaak op te grote afstand staan van de werkvloer. Hoogleraar Governance Rienk Goodijk van de Universiteit van Tilburg: “Wat je veel ziet is dat bestuurders in een topholding zich vooral richten op de strategie, terwijl ze minder oog hebben voor interne bedrijfsvoering.”
Tarieven dalen
Opvallend is dat de tarieven van tijdelijke bestuurders in de onderzochte periode aanzienlijk daalden. Kostten ze in 2008 nog gemiddeld zestienduizend euro per maand, in 2012 was dat gedaald naar dertienduizend euro. Een daling van twintig procent. De salarissen van vaste bestuurders blijven daarentegen redelijk stabiel. Die daalden sinds 2008 met ruim zevenhonderd euro naar gemiddeld 11.600 euro in 2012. Het verschil tussen de loonkosten van tijdelijke en vaste bestuurders is het grootste bij kleinere instellingen. (Daan Marselis)
