Business man on stage
Bestuurders moeten binnen de governance van zorgorganisaties grotere handelingsvrijheid krijgen. Alleen op deze manier kunnen ze maatschappelijke doelstellingen realiseren die verder reiken dan het instellingsbelang. Dat stelt commissie De Kluiver in het rapport ‘Governance in de zorg’ dat op 10 juni aan minister Schippers van VWS is aangeboden.
Het pleidooi voor een ruimer bestuurlijk mandaat is volgens de NVZD-commissie onder voorzitterschap van jurist Harm-Jan de Kluiver een logisch uitvloeisel van de bredere eisen die de samenleving aan zorgorganisaties stelt. Niet alleen moet een bestuurder zorg dragen voor de financiële continuïteit en de kwaliteit van zorg, ook worden zorginstellingen steeds meer afgerekend op de impact die ze op de leefwereld hebben van patiënten, cliënten en inwoners van hun werkgebied.
Leefwereld
Juist dit laatste aspect verdient volgens de commissie meer aandacht in zowel de vormgeving van de governance als de beoordeling van de bestuurlijke kwaliteit. “Het past om meer ruimte te maken voor bredere afwegingen dan uitsluitend het belang van de instelling”, aldus de commissie. “Het gaat ook om een toenemende verantwoordelijkheid voor de leefwereld van de cliënt en de professionals. Dit brengt met zich mee dat de zorgbestuurder niet alleen -en wellicht ook niet primair- moet worden aangesproken en beoordeeld op de groei en bloei van de specifieke instelling.”
Volgens de commissie zou het gezien de nieuwe maatschappelijke eisen moeten draaien om de vraag of een bestuurder ‘meerwaarde’ levert op punten als kwaliteit van leven, de optimale inrichting van de zorg en de houdbaarheid, duurzaamheid en betaalbaarheid van de zorg. De commissie vult het begrip ‘meerwaarde’ niet nader in, maar constateert dat bij een grotere bestuurlijke handelingsvrijheid ook een scherpere informatievoorziening aan de raad van toezicht hoort alsmede de bereidheid om verantwoording af te leggen over juist het realiseren van bredere meerwaarde.
Balans
Volgens de commissie is het expliciteren van maatschappelijke- of klantwaarde lastig in een wereld waarin vooralsnog systeemregels de boventoon voeren. “Het is een essentiële vaardigheid om de eisen van de systeemwereld dienstbaar te kunnen laten zijn aan het creëren van inhoudelijke meerwaarde in de ‘leefwereld’”, vindt de commissie. “De opdracht aan de zorgbestuurder is om de systeem- en leefwereld met elkaar te verbinden en om hierin continu te zoeken naar een balans.”
De commissie wijst in dit verband op het accreditatietraject dat de NVZD is gestart. De NVZD draagt hiermee systematisch bij aan de professionalisering van de zorgbestuurders, ook als het gaat om de balans tussen systeem- en leefwereld. De commissie juicht het toe dat ook de vereniging van toezichthouders in de zorg NVTZ een vergelijkbaar accreditatiesysteem overweegt.