De vele veranderingen in de zorg kennen een sterke financieel-administratieve component. Financials in de zorg krijgen daardoor een sleutelrol. Beroepsvereniging HEAD zou dit moeten vertalen in een sterkere lobby in Den Haag.
Dit betoogde Mathieu Weggeman, bedrijfskundige, organisatieadviseur en hoogleraar organisatiekunde aan de Technische Universiteit Eindhoven, tijdens het jaarcongres van de beroepsvereniging van zorgfinancials HEAD in Houten.
Naast de systeem- en stelselwijzingen stipte Weggeman nog ettelijke andere ontwikkelingen die maken dat de zorgfinancial aan gewicht wint. Zo bestaat de top van zorgorganisaties steeds meer uit mensen zonder vakinhoudelijke achtergrond, aldus Weggeman. “Dit stelt hogere eisen aan de kennis van de mensen die adviseren, zoals hoofden economische en administratieve diensten”, aldus Weggeman. Wel waarschuwde Weggeman voor de “dalende halfwaardetijd” van vakkennis . Ook vergroot scherp financieel advies “de kans op gedonder en conflicten”, al was het maar omdat “zorgorganisaties steeds meer op gewone ondernemingen beginnen te lijken die gericht zijn op winst en continuïteit”.
Om de interne rol van vakkundig adviseur richting raad van bestuur en directie waar te maken moet de financial zoveel mogelijk een ongebonden rol behouden, aldus Weggeman. “De financial moet niet in de lijn komen, maar in de staf blijven. Anders wordt hij een slager die zijn eigen vlees keurt.”
Meestribbelen
Een ander aspect van de rol die een financial idealiter binnen de organisatie vervult, ligt volgens Weggeman in het faciliteren van professionals. “Wentel geen externe eisen op het primaire proces af”, hield Weggeman de HEAD-leden voor. “Professionals zijn steeds meer van hun tijd kwijt om ruimte te maken voor het uitoefenen van hun vak. Financials moeten juist gedoe wegnemen. Dit kan bijvoorbeeld door te differentiëren in het control regime. En soms betekent het dat een financial slim moet foppen en ‘meestribbelen’ om aan alle vaak irrelevante verantwoordingseisen te voldoen.”
Schizofreen
Dit laatste plaatst financials geregeld in een “schizofrene positie”, erkende Weggeman, met name omdat externe stakeholders de financial niet zelden zien als bondgenoot en uitvoerder. “We zijn van high trust naar low trust samenleving gegaan, waarin de controlerende rol van verzekeraars en andere toezichthouders steeds groter wordt”, aldus Weggeman. “ Zulke externe toezichthouders zien in HEAD vaak hun agent in de zorg. Ze verwachten dat HEAD’s namens hen allerlei regels toepassen en uitleggen. We krijgen alleen maar meer visiterende clubs, met als gevolg een ongezonde overload van administratieve verantwoording. Nederland is kampioen risicomanagement. Maar die hang naar onzekerheidsreductie leidt tot lagere intolerantie voor fouten. Bovendien: als er meer gerapporteerd wordt, wordt ook altijd wel iets gevonden. Zo krijg je een vervelende werkcultuur en een overmaat van bad practices, die de media graag over het voetlicht brengen. Daar kan financial de rol van empatisch opponent spelen door tegendruk te geven via diezelfde media.”
Dat die tactiek loont bewijst volgens Weggeman Buurtzorg Nederland, waar hij misschien niet toevallig in de raad van commissarissen zit. Door in Den Haag zicht- en hoorbaar aanwezig te zijn wist Buurtzorg volgens Weggeman de knip in de wijkverpleging te voorkomen en de weg te effenen voor regelarme experimenten. “Empatisch opponeren loont dus”, aldus Weggeman. “Dus HEAD zou meer van zich moeten laten horen in Den Haag.”