Plots vindt Zilveren Kruis twee ‘voorkeursaanbieders’ tegenover zich in de rechtszaal. Het kleine en interculturele Leven en Zorg uit Amsterdam heeft zich bij de zaak over een pilot voor wijkverpleging aansloten.
Zilveren Kruis wil in januari 2016 in verschillende gemeenten starten met een experiment waarbij per wijk één organisatie als voorkeursaanbieder van wijkverpleging wordt geselecteerd. Het moet leiden tot minder versnippering in het zorgaanbod.
Zowel Careyn als Leven en Zorg hebben grote bezwaren tegen de manier waarop de verzekeraar dit aanpakt. Careyn kondigde daarom begin september een kort geding aan. En hoevel Leven en Zorg zich daar nu bij aansluit, lopen de motieven van beide organisaties en de door hen gewenste uitkomsten sterk uit een.
Zorg en Leven
Leven en Zorg won de aanbesteding voor de Utrechtse wijk Overvecht. Vol verwachting begonnen ze aan het implementatietraject, totdat bleek dat Zilveren Kruis de spelregels veranderde. Dat zegt bestuursvoorzitter Mohamed Bouri van de interculturele instelling. Volgens hem stond in de oorspronkelijke aanbesteding dat alleen de voorkeursaanbieders zorg zouden mogen leveren. De instelling zegt dit te kunnen bewijzen met documenten, maar pas na de zitting van vrijdag.
“Zwart op wit stond in de aanbesteding dat Zilveren Kruis ervoor zou zorgen dat in de loop van 2016 de niet-gecontracteerde zorgaanbieders hun cliënten zouden overdragen aan de voorkeursaanbieders,” zegt Bouri. “Maar nu blijkt dit niet zo te zijn, er komt alleen een ontmoedigingstarief.”
Leven en Zorg vreest daardoor grote problemen bij de uitvoering van het contract. “De bestaande zorgaanbieders maken nu ineens ook aanspraak op het wijkbudget en wij kunnen niet voorspellen wat er dan voor ons overblijft,” zegt Bouri. Ondertussen is de organisatie contractueel wel verplicht om meer gespecialiseerd personeel aan te trekken en allerlei diensten op te tuigen, zoals het organiseren van zorg op afroep.
Bouri vreest bovendien dat andere organisaties aan cherry-picking zullen doen. “Zij mogen nog gewoon cliënten werven. Dus straks zitten wij misschien met een heleboel complexe cliënten. De vraag is of ons deel van het budget dan nog toereikend is.”
Leven en Zorg is ook niet te spreken over vervolg van het proces. Zo zouden inkopers van Zilveren Kruis onvoldoende op de hoogte zijn geweest van de voorwaarden. Leven en Zorg vreest ook dat de verzekeraar de organisatie nog kan ‘afstraffen’ voor het niet nakomen van afspraken in het implementatietraject. “Zo moeten we afstemming zoeken met de andere voorkeursaanbieders,” zegt Bouri. “Maar Careyn wacht eerst het kort geding af, dus daar kunnen we niet mee overleggen. Krijgen we toch een waarschuwing, met als mogelijk gevolg dat de definitieve gunning alsnog aan ons voorbij gaat.”
Leven en Zorg gelooft nog in de pilot. Het liefst zou Leven en zorg terug gaan naar de onderhandelingstafel, maar de instelling ziet zich nu genoodzaakt om via het kort geding met Zilveren Kruis in gesprek te komen over de voorwaarden.
Careyn
Dat is dus precies niet de inzet van Careyn. Die organisatie vindt dat de wijze waarop Zilveren Kruis de zorg over wijken verdeelt, de keuzevrijheid van cliënten aantast. Bovendien worden jarenlang bestaande samenwerkingen in bijvoorbeeld zorgketens ‘opgeblazen’. En het ontmoedigingstarief in de wijken waar Careyn de aanbesteding niet won, schaadt de continuïteit van de organisatie. Het leidt in die wijken ook tot lagere kwaliteit van zorg. “We hebben een relatie met onze cliënten daar. We moeten ze wel blijven verzorgen,” zegt woordvoerder Wim Knol van Careyn.
Careyn zet daarom veel zwaarder in. “Wij eisen het afblazen van de proef,” zegt Knol. “En als dat niet lukt, willen we dat Zilveren Kruis gedwongen wordt de bezwaren tegen de proef weg te nemen.”
Careyn verwelkomt de steun van Leven en Zorg, maar dat Careyn er ‘blij’ mee is wil Knol niet zeggen. “Iedereen heeft zijn eigen verantwoordelijkheid. Voor ons is vooral belangrijk dat huisartsen en cliëntenorganisaties ons steunen.” Eerder werd al bekend dat cliëntenorganisatie LOC Zeggenschap in Zorg zich bij Careyn aansloot.
Zilveren Kruis
Verzekeraar Zilveren Kruis laat weten dat het inderdaad het idee is dat één aanbieder de verzekerden in de wijk bedient. “Daar is de hele pilot op gestoeld,” zegt Femke Theunissen. “Maar verzekerden houden natuurlijk wel het recht om zelf een andere aanbieder te kiezen.”
Zilveren Kruis vindt dat de spelregels helder waren en dat ook duidelijk is welke inspanning het bedrijf zou leveren om klanten te stimuleren te kiezen voor de voorkeursaanbieder. Zo zegde de verzekeraar toe bewoners van de wijk een brief te sturen over wie de voorkeursanbieder is. Niet-voorkeursaanbieders zijn bovendien contractueel verplicht om klanten in de pilotgemeenten te informeren over de voorkeursaanbieder uit hun wijk. Daarnaast kan Zilveren Kruis instellingen vragen om cliënten over te dragen naar de voorkeursaanbieder van de wijk, zegt Theunissen.
Het is nu aan de rechter om een oordeel te vellen. De zaak dient vrijdag 30 oktober in de rechtbank van Den Haag. De zitting wordt om 11 uur geopend. (Door: Daan Marselis)
